Cộng đồng thiện nguyện hiệu quả đã phát triển vượt bậc kể từ khi ra đời vào năm 2009. Trong bài phát biểu khai mạc EA Global: San Francisco 2016, Toby Ord và Will MacAskill thảo luận về quá trình này và xem xét những gì có thể xảy ra với phong trào trong tương lai.
Bắt đầu từ 2:22.
Xin chào Hội nghị Thiện nguyện Hiệu quả toàn cầu EAG. Tôi chào thế này mỗi năm và mỗi năm nó vẫn đúng. Chào mừng đến với sự kiện lớn nhất của Cộng đồng Thiện nguyện Hiệu quả mà thế giới từng chứng kiến. Tôi vô cùng vinh dự được giới thiệu hội nghị về lịch sử, hiện tại và tương lai của thiện nguyện hiệu quả. Tôi xin giới thiệu Tiến sĩ Toby Ord, người sẽ nói về lịch sử thiện nguyện hiệu quả trước khi tôi nói về những gì đang diễn ra hiện tại và tương lai của phong trào này.
Tôi rất vinh dự được giới thiệu Toby vì không có ai trên thế giới này có tầm ảnh hưởng tích cực đến cuộc đời tôi hơn anh ấy. Tôi gặp Toby vào mùa xuân năm 2009 tại Oxford. Tôi có một ý tưởng cho luận án tiến sĩ và người hướng dẫn của tôi nói: "Ồ, nếu bạn quan tâm lĩnh vực đó, bạn phải nói chuyện với Toby." Bạn có thể nghĩ, hai sinh viên tốt nghiệp triết học Oxford gặp nhau vào mùa xuân. Địa điểm có thể là một nơi thật tuyệt vời. Có thể trông giống như thế này (xem hình trên clip). Như nhiều bạn đã biết, cuộc trò chuyện quan trọng nhất trong cuộc đời tôi thực sự diễn ra ở một nghĩa trang. Đây là bia mộ thực sự từ nghĩa trang nơi chúng tôi trò chuyện, dù đã được phóng đại một chút. Nó nằm trong trường đại học của tôi ở Oxford. Nơi đó thực sự đẹp, dù có rất nhiều người đã khuất nằm đây. Tôi gặp Toby vào thời điểm tôi đang trải qua một giai đoạn khủng hoảng đạo đức cực độ. Vào mùa hè trước đó, tôi bị ảnh hưởng sâu sắc bởi những ý tưởng của Peter Singer, và hai người họ đã dành cả mùa hè để gây quỹ cho Care International. Tôi thì dành cả ngày, thậm chí mỗi ngày để nói về nghèo đói cùng cực và những điều tốt đẹp chúng ta có thể làm khi chỉ cần dành một phần tiền của mình để chống lại nghèo đói toàn cầu. Nhưng điều tôi nhận thấy khi đến Oxford là tất cả các học giả mà tôi nói chuyện đều rất quan tâm. Nhiều người chấp nhận những ý tưởng này, nhưng rất ít người thực sự hành động. Và đó là lý do tại sao khi tôi gặp Toby, tôi hoàn toàn bị ấn tượng. Chúng tôi gặp nhau, dự định chỉ là một giờ, nhưng cuộc trò chuyện kéo dài đến năm giờ. Nếu bạn đã từng gặp Toby và biết khả năng nói chuyện tuyệt vời của anh ấy, có thể nói là nói mãi không ngừng, bạn sẽ không ngạc nhiên về điều đó. Mặc dù tôi ước cuộc trò chuyện có thể kéo dài đến tận sáng. Anh ấy kể cho tôi nghe đủ mọi ý tưởng kỳ lạ. Anh ấy kể cho tôi nghe về một thứ gọi là chất lượng sống được điều chỉnh (quality-adjusted life) . Anh ấy nói với tôi về giun đường ruột. Anh ấy nói với tôi về tầm ảnh hưởng được định lượng của tất cả các loại thực phẩm khác nhau, một số sản phẩm thịt bạn có thể mua hoặc không, và chúng gây hại như thế nào đối với phúc lợi động vật. Anh ấy nói với tôi rằng anh ấy lo lắng về một thứ gọi là rủi ro hiện sinh và lúc đó tôi nghĩ anh ấy thực sự điên rồ. Nhưng hơn hết, anh ấy nói với tôi về cam kết mà anh ấy đã thực hiện là sẽ cho đi phần lớn thu nhập của mình trong suốt cuộc đời. Và vào thời điểm đó, anh ấy vẫn mới chỉ là một sinh viên cao học. Anh ấy chỉ sống với 9.000 bảng Anh, tiết kiệm 2.000 bảng Anh và quyên góp thêm 2.000 bảng Anh. Tôi dự định sẽ quyên góp phần lớn số tiền đó. Và tôi nảy ra ý tưởng về Giving What We Can, một tổ chức khuyến khích càng nhiều người càng tốt quyên góp 10% thu nhập của họ cho các tổ chức từ thiện hiệu quả nhất. Lúc đó, tôi hoàn toàn đồng ý. Tôi bỏ tất cả các dự án khác để có thể tập trung vào việc này nhiều hết sức có thể. May mắn thay, sáu tháng sau, chúng tôi cùng thành lập Giving What We Can. Kể từ đó, tôi chưa bao giờ hối hận. Tôi rất vui mừng được giới thiệu Toby để nói về lịch sử của Thiện nguyện hiệu quả. Như tôi đã nói, không ai có tầm ảnh hưởng tích cực đến cuộc đời tôi hơn anh ấy. Nếu không có cuộc gặp gỡ tình cờ với anh ấy vào năm 2009, có lẽ tôi vẫn đang nghiên cứu triết học ngôn ngữ. Tôi sẽ ngồi trong một thư viện bụi bặm nào đó, và cuộc đời tôi sẽ hoàn toàn tồi tệ. Với những lời giới thiệu trên, xin mời Toby Ord nói về lịch sử của Thiện nguyện hiệu quả. Xin mời, Toby.
Cảm ơn, Will. Tôi không biết nói gì hơn sau phần giới thiệu vừa rồi. Thực ra, nếu tôi không gặp Will, tôi không nghĩ rằng tất cả các bạn sẽ có mặt ở đây vào lúc này. Anh ấy đã làm rất nhiều việc để thực sự đưa Thiện nguyện hiệu quả vào hoạt động, cũng với những gì chúng tôi có thể làm trong những ngày đầu, mà tôi sẽ giải thích sau. Để thực sự đặt Thiện nguyện hiệu quả vào bối cảnh lịch sử, tôi nghĩ trước tiên chúng ta nên lùi lại một bước khỏi cuộc thảo luận về nghĩa trang và sự thành lập Giving What We Can, và suy nghĩ về lịch sử của những ý tưởng.
Ý tưởng lớn đầu tiên thực sự hữu ích để cung cấp bối cảnh cho chúng ta là cách mạng khoa học. Vào thế kỷ 17 ở châu Âu, các nhà khoa học vĩ đại như Copernicus, Galileo, Newton và Francis Bacon - một quý ông thời thượng, đã tiếp thu những ý tưởng đó và tổng hợp chúng để giúp xây dựng xã hội nông nghiệp và thúc đẩy sự phát triển của khoa học. Điểm thú vị của Cách mạng Khoa học là trước đó, khái niệm về tiến bộ trí tuệ chưa thực sự tồn tại. Người dân thời Trung Cổ và thậm chí cả thời Phục hưng sơ kỳ đều hướng về quá khứ. Câu chuyện chung là người Hy Lạp biết rất nhiều, người La Mã biết ít hơn, và đến thời Trung Cổ và Phục hưng sơ kỳ, kiến thức càng ngày càng ít đi. Họ bám víu và cố gắng bảo tồn kiến thức từ quá khứ, được coi là một nguồn tài nguyên ngày càng cạn kiệt. Khi muốn biết câu trả lời cho một vấn đề, người ta sẽ tìm kiếm trong tác phẩm của Aristotle thay vì tự mình đi tìm câu trả lời.
Cách mạng khoa học đã thay đổi hoàn toàn câu chuyện này, hướng con người nhìn về tương lai thay vì quá khứ, và tạo ra một phương pháp hệ thống để tạo ra kiến thức. Lúc này, chúng ta đã nhận ra vai trò trung tâm của toán học trong việc hiểu thế giới và vai trò trung tâm của thí nghiệm. Và đây vẫn là phương pháp tốt nhất của chúng ta để tìm kiếm sự thật. Một trăm năm sau, chúng ta bắt đầu thấy một số ứng dụng này bên ngoài lĩnh vực khoa học tự nhiên. Ở châu Âu, chúng ta có thời kỳ Khai sáng. Thời kỳ đó đã ứng dụng cả lý trí và bằng chứng vào các lĩnh vực khác nhau trong xã hội. Và bạn sẽ bắt đầu thấy điều này có thể liên quan đến thiện nguyện hiệu quả như thế nào. Nó đã tạo ra các lĩnh vực như xã hội học, kinh tế học và luật pháp, rồi sau đó nó đi vào khoa học xã hội. Và có lẽ quan trọng nhất, nó liên quan đến việc suy nghĩ lại các cấu trúc chính trị. Đó là những ý tưởng về tự do, bình đẳng, bác ái đã dẫn đến Cách mạng Pháp lật đổ chế độ quân chủ tuyệt đối. Cũng như những ý tưởng đằng sau Tuyên ngôn Độc lập. Và nó cũng dẫn đến sự chấm dứt loại quyền lực không thể nghi ngờ, bao gồm cả những quyền lực chính trị như quyền lực thần thánh của vua chúa, cũng như chấm dứt quyền lực từ các bậc trưởng lão xưa, cả quyền lực của Aristotle, và vân vân. Họ đã thách thức những ý tưởng này và cố gắng xem liệu chúng có thực sự đúng đắn hay không. Vậy thì thiện nguyện hiệu quả phù hợp với hai ý tưởng lớn này như thế nào?
Vâng, một cách để nghĩ về điều này là thiện nguyện hiệu quả là sự theo đuổi cái thiện, giống như cách mạng khoa học là sự theo đuổi chân lý. Có lẽ có một cách khác để nghĩ về điều này. Thiện nguyện hiệu quả có tương quan thế nào với thời kỳ khai sáng? Vâng, thời kỳ khai sáng liên quan đến việc suy nghĩ lại về các hệ thống chính trị tốt nhất, trong khi thiện nguyện hiệu quả suy nghĩ lại về các hành động tốt nhất, cả hành động cá nhân và có lẽ cả các hành động của cả chính phủ lớn, chẳng hạn như cách tốt nhất để điều hành một chương trình viện trợ hoặc tương tự, thay vì nghĩ cách tốt nhất để cấu trúc xã hội. Đó là hai chủ đề chính. Một chủ đề chính thứ ba trong lịch sử ý tưởng, thực sự có liên quan đến thiện nguyện hiệu quả, là chủ nghĩa vị lợi (utilitarianism). Và chủ nghĩa này bắt đầu bởi Bentham vào năm 1780 khi ông xuất bản cuốn Introduction to the Principles of Morals and Legislation (Giới thiệu về các nguyên tắc đạo đức và lập pháp). Đấy là một tác phẩm tuyệt vời. Ông là một học giả luật ở Anh, và ông đã tạo ra chủ nghĩa vị lợi và nguyên tắc hạnh phúc tối đa, và rằng: mục đích tối hậu của pháp luật là tạo ra hạnh phúc tối đa trong xã hội. Sau đó, ông ngay lập tức áp dụng nó vào thực tiễn. Ông nhắm tới mục đích là tạo ra một hệ thống luật pháp hoàn toàn vị lợi (utilitarian setup of legislation, ông không đạt được mục tiêu này) và cải thiện triệt để chính sách công. Và sau đây là một số điều đã xảy ra được nêu trong cuốn sách này (và hãy nhớ khi đó là năm 1780). Ông ủng hộ tự do cá nhân và kinh tế, tách biệt nhà thờ và nhà nước, và quyền bình đẳng cho phụ nữ vào năm 1780. Quyền ly hôn, hợp pháp hóa đồng tính luyến ái, bãi bỏ chế độ nô lệ, bãi bỏ án tử hình, bãi bỏ hình phạt thể xác và tôn trọng phúc lợi động vật. Và cho đến ngày nay, chúng ta vẫn chưa có tất cả những điều này. Nhưng những điều mà ông suy luận từ các nguyên tắc này thực sự rất giống với một số ý tưởng hiệu quả của chủ nghĩa vị tha. Nhiều trong số đó đã trở thành điều bình thường, nhưng đó là một ví dụ về việc thực sự cố gắng sử dụng lý trí và bằng chứng để thúc đẩy mọi thứ tiến lên. Công trình của ông đã được John Stuart Mill và Henry Sidgwick mở rộng, phát triển và củng cố. Gần đây hơn, Peter Singer đã có nhiều công trình vào những năm 1970, trong đó ông không tập trung vào hành động của nhà nước mà tập trung vào hành động của cá nhân. Ông đã đưa ra những lý lẽ mạnh mẽ và thuyết phục về hành động của cá nhân đối với nghèo đói và phúc lợi động vật.
Thiện nguyện hiệu quả phù hợp như thế nào? Thiện nguyện hiệu quả không phải là chủ nghĩa vị lợi (utilitarianism). Nó rộng hơn thế rất nhiều. Nó cho phép nhiều quan điểm khác nhau về điều gì làm cho cuộc sống của một người trở nên tốt đẹp. Không nhất thiết phải là hạnh phúc. Và còn nhiều điều quan trọng khác, như bình đẳng giữa con người, quyền con người, hay nhiều khía cạnh khác về đạo đức. Theo tôi, điểm tương đồng chính giữa phong trào vị lợi (utilitarian movement) và phong trào thiện nguyện hiệu quả là cả hai đều tập trung vào việc đi ra xã hội và giúp đỡ người khác, không chỉ giữ đôi tay sạch hay không làm điều sai trái. Đó là việc chủ động đi ra ngoài và làm điều tốt. Phong trào này cũng rất chú trọng về quy mô (scale). Nếu một việc có tác động lớn hơn gấp 10 hoặc 100 lần, những người làm thiện nguyện hiệu quả sẽ thực sự xem xét nghiêm túc và đặt làm ưu tiên trọng tâm. Điều này cũng đi liền với sự sẵn sàng chất vấn hiện trạng.
Dưới đây là vài ví dụ khác dẫn chúng ta về gần hơn với thời điểm hiện tại. Và tôi thấy điều này thực sự thú vị. Trong lịch sử y học, sự kiện lớn nhất xảy ra vào cuối thế kỷ 19 là khi phương pháp khoa học được áp dụng vào y học. Điều này, như bạn biết, diễn ra 200 năm sau khi phương pháp khoa học được phát triển. Đây là lần đầu tiên họ thực sự cố gắng tìm hiểu cách cải thiện sức khỏe, thay vì chỉ làm theo bản năng hoặc sùng bái quyền uy. Những tên tuổi nổi tiếng như Ignaz Semmelweis, John Snow, Louis Pasteur, Robert Koch đã phát triển lý thuyết vi trùng gây bệnh, từ đó cứu sống hàng trăm triệu người, có thể lên đến hàng tỷ người. Những cải tiến thực sự đột phá ngay khi họ bắt đầu áp dụng khoa học vào y học. Và sau đó, một bước đột phá lớn khác là áp dụng việc thiết lập các ưu tiên, đây là lần đầu tiên mọi người cố gắng thực sự cải thiện sức khỏe càng nhiều càng tốt. Nói cách khác, chúng ta muốn dân số của chúng ta khỏe mạnh hơn, thay vì kém khỏe mạnh hơn. Chúng ta sẽ thực sự ưu tiên dựa trên hiệu quả chi phí của những việc này để với ngân sách hạn hẹp, chúng ta có thể mang lại sức khỏe tốt nhất có thể.
Những cột mốc quan trọng:
Một câu chuyện thú vị tương tự là về nghèo đói toàn cầu cũng. Như chúng ta biết, vào những năm 1950, viện trợ bắt đầu được thực hiện, cả từ chính phủ và các tổ chức phi chính phủ. Rồi sau đó, phương pháp khoa học cũng được áp dụng dù khá muộn. Thực tế có một giai đoạn dài trong lĩnh vực viện trợ, các cuộc tranh luận chủ yếu diễn ra trên bàn giấy và không đi thực địa. Ví dụ, có một tranh luận nổi tiếng về màn chống muỗi trong phòng chống sốt rét. Liệu việc thu một khoản phí nhỏ thay vì phân phát miễn phí có khiến người dân sử dụng nhiều hơn và tôn trọng giá trị của nó, thay vì dùng làm lưới đánh cá hay mục đích khác? Có rất nhiều tranh luận về vấn đề này, nhưng tất cả đều từ những người ngồi bàn giấy. Cuối cùng, mọi người quyết định: Tại sao chúng ta không thử tìm hiểu? Tại sao chúng ta không áp dụng phương pháp tốt nhất để tìm kiếm sự thật cho câu hỏi này và nghiêm túc tìm ra câu trả lời?
Và điều đó đã xảy ra. Họ phát hiện ra rằng thực tế, việc cung cấp miễn phí mang lại kết quả tốt hơn. Không còn tranh cãi về điều đó nữa vì mọi người đã tìm ra câu trả lời. Trong thập niên 1990, nhiều điều tương tự đã xảy ra. Năm 2002, IPA (Innovation and Property Action) được thành lập. Năm 2003, J-PAL ra đời, và sau đó Priority Setting cũng xuất hiện vào khoảng thời gian đó. Những ý tưởng về việc thực sự cố gắng cải thiện cuộc sống của người dân ở các nước nghèo một cách tối đa, cố gắng nói: “Tại sao chúng ta không làm những việc hiệu quả gấp 100 lần? Tại sao chúng ta lại làm những việc chỉ giúp được 100% trong khi vẫn còn những cơ hội tuyệt vời khác?” Báo cáo Phát triển Thế giới 1993 (The World Development Report) là một cột mốc quan trọng đối với Dean Jamison và Chris Murray. Sau đó là dự án DCP, WHO Choice, và vào năm 2007, Givwell được thành lập. Năm 2008, họ đưa ra những khuyến nghị đầu tiên, cố gắng giúp các nhà tài trợ cá nhân đưa ra quyết định dựa trên bằng chứng khi nói đến phát triển và các lĩnh vực khác. Năm 2009, Giving What We Can ra đời. Trên đây là dòng chảy lớn những ý tưởng đã đưa chúng ta đến cuộc thảo luận ngày nay.
Nhưng giờ tôi muốn lùi lại một bước và kể cho các bạn nghe một chút về cá nhân tôi. Đây là câu chuyện sáng lập nhiều tổ chức tại Oxford. Đây không phải là toàn bộ câu chuyện về sự ra đời của thiện nguyện hiệu quả và những chuyện mới đây. Tôi nghĩ các bạn sẽ quan tâm đến những phần mà tôi đã trực tiếp tham gia và có thể chia sẻ một cách chân thực nhất. Vào năm 2005, tôi đang theo học Cử nhân Triết học tại Oxford. Có một kỳ thi nổi tiếng vào mùa đông ở Oxford, nơi chúng tôi tự cách ly trong 14 tuần và viết rất nhiều bài luận. Đó chính là toàn bộ quá trình đánh giá. Và có một trong những bài luận tôi đã viết. Khi tôi nhìn vào danh sách các chủ đề và thấy một cái đề tài thú vị về nghèo đói toàn cầu. Thực ra, nó có tên là "Chúng ta có nên từ bỏ những thứ xa xỉ khi có thể để cứu mạng người khác không?". Câu trả lời rõ ràng là có. Nhưng nếu bạn nghĩ về điều đó và áp dụng vào cuộc sống của mình, bạn sẽ thấy rằng điều đó có nghĩa là bạn có thể không bao giờ được hưởng những thứ xa xỉ vì mỗi lần như vậy, bạn phải giúp đỡ những người nghèo ở các nước nghèo hơn. Tôi đã suy nghĩ rất nhiều về điều này. Tôi đã đọc Peter Singer và Peter Unger, và những bài viết của họ thực sự rất xuất sắc. Tôi luôn coi trọng vấn đề này và muốn làm điều gì đó để giúp đỡ những người nghèo đói trên toàn cầu. Nhưng nó chưa bao giờ là điều quan trọng nhất đối với tôi. Và tôi có vài tuần chỉ để suy ngẫm về những câu hỏi này, phải đối mặt với chúng và suy nghĩ kỹ lưỡng. Tôi thấy rất quý trọng những người đi trước đã mở đường cho mình, và có lẽ tôi nên làm đề tài này. Tôi nên biến điều này thành phần trọng tâm đời mình. Tôi đã cam kết sẽ quyên góp phần lớn tài sản của mình trong suốt cuộc đời và sống với mức thu nhập giới hạn. Tôi đã nói về điều này rất nhiều với vợ mình. Và rồi vào năm 2006, tôi quyết định rằng mình cần thành lập một tổ chức nào đó để giúp những người khác cũng làm điều này. Nhiều người đã liên hệ với tôi và nói rằng họ muốn tham gia cùng tôi. Và tôi cần một cách nào đó để thực hiện điều này. Tôi nảy ra ý tưởng về một tổ chức vừa giúp đỡ nhiều hơn vừa giúp đỡ hiệu quả hơn. Nhưng tôi không có tất cả các bước cụ thể để thiết lập nó. Trong vài năm tiếp theo, tôi tiếp tục hoàn thiện ý tưởng này. Tôi suy nghĩ về nó, mang nó đến gặp những người khác ở Oxford và trò chuyện với mọi người đã lắng nghe tôi về những chủ đề này. Tôi nhận được nhiều phản hồi và tiếp tục cải thiện ý tưởng. Và đến một thời điểm tôi phải hoàn thành luận án tiến sĩ của mình. Nó khiến tôi có chút phân tâm. Chỉ vài tuần ngay sau khi nộp luận án tiến sĩ, tôi nhận được email mời gặp Will Crouch. Tất cả những gì tôi biết về anh ấy lúc đó là anh ấy cũng học cùng chương trình BPhill và sẽ mặc áo khoác chùng, nên tôi nhận ra Will. Anh ấy đưa tôi đến một nghĩa trang bên trường đại học của anh ấy. Và cuối cùng, tôi đã gặp một người thực sự đồng điệu, người rất hào hứng với dự án này và quan tâm đến tất cả những ý tưởng chúng tôi có. Thực tế, ngoài những ý tưởng mà anh ấy đề cập, chúng tôi đã nói về lựa chọn nghề nghiệp và các giả định phản thực tế (counterfactuals), cũng như cách chúng có thể liên quan đến lựa chọn nghề nghiệp vào thời điểm đó. Như Benjamin Todd đã nói, rằng điều đó không quan trọng như chúng tôi nghĩ ban đầu. Vì vậy, tôi rất muốn nghe anh ấy nói về điều đó. Và với sự xuất hiện của William Macaskill, mọi thứ thực sự tiến triển nhanh chóng. Chúng tôi đã dành toàn bộ thời gian cho dự án này và đẩy nó tiến xa hơn để ra mắt vài tháng sau đó. Chúng tôi đã có buổi ra mắt - đây là một số kỷ niệm (xem hình ảnh chiếu trên slide).
Đó là Alan Fennick từ SCI, tổ chức từ thiện đầu tiên mà chúng tôi khuyến nghị, người đang có mặt ở đây hôm nay và đang cảm ơn vợ tôi và tôi. Và có nhiều người trong khán giả vẫn còn ở đây, vẫn đang là thành viên của Thiện nguyện hiệu quả. Trong bức ảnh này, có Benjamin Todd từ 80,000 hours. Có Pablo Stafforini từ CEA. Michelle Hutchinson từ Giving What We Can và hiện là thành viên của Viện Thiện Nguyện Hiệu Quả Oxford. Và tôi nghĩ đó là Will, hồi đó tóc anh ấy còn dài hơn một chút. Và mọi thứ thực sự bắt đầu khi chúng tôi ra mắt chương trình này. Chúng tôi không chắc chắn phản ứng của mọi người sẽ như thế nào. Các phương tiện truyền thông đã đổ xô đến, đây là một vài bài báo. Và nhiều người nghĩ, "Chương trình này chắc chẳng bao không bao giờ thành công." Bạn biết đấy, họ rất hào hứng khi nói chuyện với tôi và tôi nghĩ đó là một câu chuyện thú vị. Nhưng họ cứ nói, “Không ai thực sự sẽ làm điều này, nhỉ?” Và lúc đó chúng tôi đã có 23 thành viên - những thành viên sáng lập, những người đã cam kết góp 10% thu nhập để làm thiện nguyện , trong đó có khoảng một phần tư trong số họ hiện đang ở EA. Global. Nhiều người muốn tham gia. Tôi đã ngồi vào bàn ăn và bắt đầu gửi biểu mẫu cho mọi người để họ có thể nhận thông tin và đăng ký. Số lượng thành viên của chúng tôi bắt đầu tăng lên rất nhanh. Trong khoảng thời gian đó, số lượng thành viên tăng khoảng 90% mỗi năm, đưa chúng tôi lên gấp 100 lần so với số lượng thành viên vào sáu năm rưỡi trước, lên gần 2000 thành viên. Thực tế, một khoảnh khắc thực sự tuyệt vời xảy ra khi tôi đang trong cuộc họp ở Seattle, nơi chúng tôi đang xem xét lại năm sống điều chỉnh theo khuyết tật (Disability-Adjusted Life Year - DALY), và thay đổi định nghĩa cũng như cải thiện nó. Và tôi nhận thấy rằng trong một cuộc họp với khoảng 20 người, một phần tư số người đưa ra quyết định này là thành viên của Giving What We Can. Đây là một phong trào từ cơ sở, nhưng cũng nhận được rất nhiều sự ủng hộ từ những người thực sự quan tâm đến hiệu quả chi phí và đặt ra các vấn đề ưu tiên trên thế giới.
Đây là biểu đồ về số tiền từ thiện đã cam kết, cả hai điều này khiến tôi thực sự cảm thấy mình nhỏ bé, khi thấy con số đã phát triển như thế nào, những người hoài nghi ban đầu đã sai như thế nào, và có bao nhiêu người đã tham gia, và họ đã thực sự bỏ tiền ra để giúp thế giới cho đi nhiều hơn, hiệu quả hơn. Họ mang lại lợi ích nhân lên gấp bội giữa hai bên. Ví dụ, nếu bạn cho đi gấp mười lần và cho một nơi hiệu quả gấp mười lần, thì bạn sẽ có tầm ảnh hưởng gấp trăm lần, vì vậy rất nhiều người đã tham gia vào chương trình này.
Một thời gian sau, vào năm 2011, Will và Ben đã khởi động chương trình 80.000 giờ. Chương trình này liên quan đến việc suy nghĩ lại một cách triệt để về cách các nghề nghiệp có đạo đức nên diễn ra. Ban đầu, họ tập trung vào tầm ảnh hưởng của nghề nghiệp, điều mà tin hay không, đã chẳng có ai khác để tâm đến. Họ chỉ quan tâm đến việc không làm hại người khác, thay vì thực sự làm điều tốt trong nghề nghiệp của mình. Hoặc ít nhất là phần lớn, họ cũng quan tâm đến các giả thuyết ngược lại và ý tưởng kiếm tiền để cho đi là một ý tưởng mới mẻ mà chúng tôi đang thúc đẩy. Điều này đã thu hút nhiều người mới từ Oxford tham gia vào sự kết hợp các ý tưởng này, và đó là một thời gian thực sự thú vị. Đây là (một điều) khiến Ben xấu hổ: logo ban đầu của chương trình.. Thực tế, có một điều mà không nhiều người ở đây biết là 80.000 giờ ban đầu được gọi là High Impact Careers (Sự nghiệp có tầm ảnh hưởng lớn). Và một điều mà ít người trong số các bạn biết là giữa hai cái tên này, nó từng có tên là 70.000 giờ trong một thời gian ngắn. Và rồi đến một thời điểm, chúng tôi cộng thêm 10.000 giờ nữa vào.
Và bây giờ, khi chúng tôi đã có hai tổ chức khác nhau, với nhiều ý tưởng và những người làm việc để phát triển chúng, đồng thời cố gắng suy nghĩ xem liệu chúng tôi có thể thiết lập những thứ khác để mở rộng danh mục tổ chức hay chăng, chúng tôi đã thành lập một tổ chức có tên là Trung tâm Thiện nguyện Hiệu quả. Và khi chúng tôi nghĩ ra tên cho tổ chức này, chúng tôi đã quyết định đặt tên cho phong trào rộng lớn hơn này. Chúng tôi không chắc liệu cái tên này có được sử dụng nhiều hay không, nhưng sau một loạt các cuộc thảo luận, cuối cùng chúng tôi quyết định chọn thiện nguyện hiệu quả. Điều khiến tôi ngạc nhiên là chỉ chưa đầy 5 năm trước, cái tên thiện nguyện hiệu quả mới được đặt ra. Nguồn gốc của thiện nguyện hiệu quả còn xa xưa hơn thế, nhưng thật thú vị khi một cái tên mới như vậy lại có thể kết nối tất cả chúng tôi lại với nhau. CEA là một tổ chức bao trùm cho các dự án khác nhau và là nơi ươm mầm cho các dự án mới, bao gồm Given What We Can, 80,000 hours, The life you can save, Animal Charity Evaluators, Global Priorities Project và EA Outreach. Một số dự án nhận thấy rằng họ chỉ cần sự ươm mầm trong một thời gian, nên chúng tôi đã tách họ ra, còn những dự án khác vẫn tiếp tục ở lại với chúng tôi.
Tôi sẽ cho bạn xem một vài bức ảnh về mùa hè năm đó. Chúng tôi không có văn phòng, nên đã liên hệ với trường đại học. Michelle cố gắng tìm cách lấy một văn phòng cho chúng tôi, và nơi duy nhất có thể tìm được trong mùa hè là ở trường đại học Exeter của cô ấy.. Đây là Michelle và Holly đang làm việc, và bạn không thể nhìn thấy nơi họ làm việc từ góc đó. Chúng tôi ở trên ban công của một hội trường cổ kính thời Trung cổ, với một dải đất rộng khoảng 4 mét và dài 10 mét, đó là văn phòng của chúng tôi. Chúng tôi cũng tổ chức nhiều cuộc họp và hội thảo để cố gắng tổ chức cộng đồng những người quan tâm đến thiện nguyện hiệu quả ở Oxford để thảo luận về nhiều vấn đề. Đây là một cuộc tranh luận mà chúng tôi đã tổ chức tại một lâu đài ở xứ Wales. Chúng tôi cũng tiếp tục công việc học thuật, viết các bài báo về tầm quan trọng đạo đức của hiệu quả chi phí, và đóng góp lại cho cộng đồng thiết lập ưu tiên, như J-PAL và kinh tế học cũng như WHO. Năm 2014, chúng tôi tổ chức hội nghị học thuật đầu tiên có tên Good Done Right (Làm điều tốt đúng cách) tại Oxford. Đây là một vài bức ảnh. Đó là Derek Parfit, người hướng dẫn tiến sĩ cũ của tôi, người thực sự có rất nhiều ý tưởng nguyên bản về EA và những ý tưởng khá nền tảng. Tôi sẽ nói về một ý tưởng ở phần cuối. Ở đây, ông đang nói chuyện về đạo đức dân số với khán giả.
Đó là một phần của câu chuyện ở Oxford, nhưng hãy mở rộng phạm vi một chút. Cùng lúc đó, nhiều điều cũng đang diễn ra ở những nơi xa hơn. Một trong số đó là GiveWell, được thành lập vào năm 2007, tổ chức từ thiện đầu tiên đưa ra các khuyến nghị vào năm 2008. Ban đầu, họ xem xét nhiều lĩnh vực khác nhau, như giáo dục cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn ở thành phố New York, cũng như nghèo đói toàn cầu. Qua nhiều năm, họ nhận ra rằng những hoạt động giúp đỡ người dân Mỹ này không thực sự hiệu quả và họ phải đưa ra quyết định chỉ tập trung vào nghèo đói toàn cầu, vì đó là nơi họ có thể làm được nhiều hơn để giúp đỡ mọi người. Năm 2011, họ liên minh với Good Ventures. Đây là một bước chuyển đổi rất lớn đối với Give Well, có nghĩa là cả hai tổ chức đều là những tổ chức tư vấn cơ sở, nhưng đồng thời cũng tư vấn cho một quỹ rất lớn dựa trên các nguyên tắc EA. Ngoài ra, họ còn thành lập dự án Open Philanthropy, một chi nhánh của GiveWell hợp tác với Good Ventures, xem xét các vấn đề lớn hơn ngoài nghèo đói toàn cầu, mở rộng phạm vi hoạt động của họ, nhưng cố gắng bao gồm các vấn đề có thể có tầm ảnh hưởng lớn ở các lĩnh vực khác. Theo tôi, đó là một sự phát triển thực sự thú vị.
Còn có cả cộng đồng chủ nghĩa duy lý. Mục đích của cộng đồng duy lý là giúp mọi người có niềm tin chính xác hơn về thế giới và giúp mọi người đạt được mục đích của mình, bất kể mục đích đó là gì. Mục đích thứ nhất được gọi là duy lý lý thuyết (theoretical rationality), mục đích thứ hai là duy lý thực tiễn. Cũng có rất nhiều câu hỏi về tri thức thông thường. Hai phần chính của phong trào này là Overcoming Bias, một blog do Robin Hanson và Eliezer Yudkowsky thành lập vào năm 2006, và LessWrong vào năm 2009. Tôi đang làm việc tại Viện Tương lai của Nhân loại (Future of Humanity Institute) ở Oxford và là nhà tài trợ cho cả hai dự án này, đồng thời cũng tham gia vào các hoạt động của chúng. Thực tế, chính tôi là người chịu trách nhiệm giới thiệu GiveWell cho họ và kết nối hai bên với nhau, và đó hóa ra là một sự kết hợp hoàn hảo cho những người LessWrong muốn tiếp cận từ thiện một cách định lượng. Có rất nhiều cuộc thảo luận về rủi ro hiện sinh và ngày càng có nhiều cuộc thảo luận về cái mà họ gọi là từ thiện tối ưu (optimal philanthropy) hay cái mà chúng ta gọi là từ thiện hiệu quả.
Một chủ đề khác là cộng đồng chủ nghĩa vị lợi, đặc biệt là xung quanh một trang web có tên Felicifia từ năm 2006. Rất nhiều ý tưởng thú vị đã được thảo luận ở đó, bao gồm các câu hỏi như "Chúng ta nên cho đi ngay bây giờ hay nên đầu tư tiền và cho đi sau khi bạn có thể cho đi nhiều hơn?" và rất nhiều câu hỏi quan trọng đối với thiện nguyện hiệu quả. Bắt đầu từ năm 2006, một số nhân vật quan trọng từ đó cũng có mặt ở khán phòng này. Họ muốn áp dụng các nguyên tắc thực dụng vào thực tiễn hơn là chỉ lý thuyết suông. Ngoài ra còn có nhiều tổ chức khác hình thành theo thời gian, quá nhiều tổ chức để liệt kê hết được ở đây.
Cuối cùng, hãy quay lại bức tranh tổng thể. Một câu hỏi mà tôi thỉnh thoảng nghe thấy và tôi nghĩ đó là một câu hỏi hay và đầy thách thức là “Tại sao thiện nguyện hiệu quả vẫn chưa xảy ra?” Nếu những ý tưởng này là của Thượng đế, điều đó có nghĩa là đôi khi chúng ta phải suy nghĩ lại một cách triệt để về vai trò của mình trong xã hội, rằng sống một cuộc đời không làm hại ai là chưa đủ, mà còn phải làm điều gì đó quan trọng, làm điều tốt cho thế giới, sử dụng lý trí và bằng chứng để tìm ra cách làm điều tốt đó, thay vì chỉ dựa vào trực giác hoặc làm theo những gì mọi người khác làm. Nếu chúng ta thực sự đúng về điều đó và nó khác biệt đáng kể so với nhận thức thông thường, thì điều gì đang xảy ra ở đây? Làm thế nào để giải thích điều đó? Tại sao chúng ta lại đúng và người khác sai, hoặc điều đó diễn ra như thế nào? Có thể thách thức nằm ở chỗ: nếu đây là một ý tưởng tốt như vậy, tại sao nó chưa xảy ra?
Tôi nghĩ thực sự có những câu trả lời rất hay cho điều đó. Thứ nhất, đã có những người có tư duy vị tha/ thiện nguyện hiệu quả (EA) trong lịch sử. John Wesley là một ví dụ. Jeff Kaufman đã làm một số nghiên cứu chất lượng về các trường hợp thiện nguyện mà ông trực tiếp vận động, nhưng điều đó đã xảy ra cách đây hàng thế kỷ. Jeremy Bentham, như đã đề cập, là một ví dụ khác. Gần đây, một số yếu tố đã thay đổi để cho phép cộng đồng phát triển xung quanh ý tưởng này. Một trong số đó là giáo dục. Trên thế giới hiện nay có nhiều kiến thức toán học và khoa học hơn, nên mọi người có công cụ cần thiết để hiểu những khái niệm này. Internet đã có tác động lớn. Nó cho phép những người có tư duy này tìm thấy nhau và xây dựng một cộng đồng. Đây là loại cộng đồng mà ngay cả khi chỉ có một phần trăm người thấy điều này thực sự thú vị và đam mê, họ cũng không gặp khó khăn trong việc tìm thấy nhau như trong thế giới thời trước khi có internet, nhưng bây giờ họ đã có thể xây dựng một cộng đồng toàn cầu. Dữ liệu và nhiều thông tin hơn về những gì hiệu quả hiện nay thực sự đã giúp mọi thứ tiến triển. Một điều mà tôi nghĩ là thực sự thú vị mà không nhiều người có thể nhận ra, đó là tầm ảnh hưởng. Chỉ gần đây chúng ta mới có thể làm được nhiều điều như vậy. Dưới đây là một số chi tiết hơn về các lĩnh vực hoạt động khác nhau này.
Nghèo đói toàn cầu. Chúng ta chỉ thực sự có thể giúp đỡ từ những năm 1950. Trước đó, viện trợ của các quốc gia thực chất là viện trợ đế quốc thông qua Đế quốc Anh, trước Thế chiến II. Các tổ chức phi chính phủ không tồn tại. Thay vào đó, bạn có thể tài trợ cho các nhà truyền giáo. Nhưng việc đó có thực sự giúp đỡ được người dân ở các nước nghèo hay không thì còn rất mơ hồ. Bằng chứng khoa học dựa trên hiệu quả chỉ thực sự xuất hiện từ những năm 1990. Trên thực tế, Give Well và Give What We Can dường như đã nổi lên ngay khi có thể từ lúc ấy. Phúc lợi động vật, chăn nuôi công nghiệp, chỉ trở nên phổ biến vào những năm 1960. Chỉ một thập kỷ sau, Peter Singer mới đưa ra lời kêu gọi rằng đây là vấn đề thực sự nghiêm trọng và chúng ta cần phải hành động cá nhân để ngăn chặn nó. Rủi ro hiện sinh. Mọi người nhìn thấy poster của tôi trong buổi giới thiệu poster. Tôi phải giải thích điều này: rủi ro tự nhiên thực sự rất nhỏ, dưới 0,1% mỗi thế kỷ. Song điều đó vẫn đáng kể, như vào những năm 1950 và 1960, với sự phát triển của vũ khí nhiệt hạch và kho vũ khí của Mỹ và Liên Xô, nhân loại lần đầu tiên có khả năng tự hủy diệt. Sau đó, rủi ro nhân tạo về sự tuyệt chủng xuất hiện, lớn hơn nhiều so với rủi ro tự nhiên. Ngay khi điều đó xảy ra, một cộng đồng chống hạt nhân đã hình thành trong thế hệ của cha mẹ tôi. Tôi chắc rằng nhiều bậc cha mẹ của các bạn cũng là thành viên của cộng đồng này. Mọi người rất nhiệt tình với vấn đề này. Mối lo ngại về rủi ro hiện sinh là sự đa dạng hóa tự nhiên của quan điểm này, tức là chúng ta không chỉ quan tâm đến vũ khí hạt nhân. Chúng ta còn quan tâm đến công nghệ tương tự có thể đe dọa chúng ta trong tương lai. Hãy cố gắng chủ động và suy nghĩ thấu đáo, cố gắng giảm thiểu những rủi ro đó để nhân loại có thể phát triển. Kể từ những năm 1950, chúng ta đã bước vào một kỷ nguyên mới với nhiều cơ hội để tạo ra tầm ảnh hưởng về mặt đạo đức. Thông tin về hiệu quả chi phí chỉ thực sự xuất hiện từ những năm 1990 và trong một số lĩnh vực như phúc lợi động vật. Vẫn còn khó để có được những ước tính hiệu quả chi phí tốt. Thực sự chưa có nhiều thời gian để ý thức chung về đạo đức bắt kịp. Tôi thực sự nghĩ rằng đây là con đường của tương lai. Ý thức chung sẽ thay đổi tương đối nhanh chóng. Điều này đã xảy ra trong lĩnh vực từ thiện. GiveWell đã làm rất nhiều việc tốt trong lĩnh vực này, khiến mọi người ít tập trung vào tỷ lệ hiệu quả chi phí (cost-effectiveness ratios). Thực tế, họ gần như bỏ qua tỷ lệ này. Giờ đây, không còn phù hợp khi nói về tỷ lệ hiệu quả chi phí, như tỷ lệ chi phí quản lý, vì điều đó không liên quan. Điều bạn thực sự quan tâm là tầm ảnh hưởng. Tôi nghĩ rằng lẽ thường đang thay đổi và tôi nghĩ đây thực sự là con đường của tương lai.
Cuối cùng, điều này sẽ dẫn đến đâu? Tôi rất lạc quan về điều này. Derek Parfit, người mà bạn đã thấy trước đó, trong tác phẩm vĩ đại của ông, Reasons and Persons, có lẽ là tác phẩm triết học có ảnh hưởng nhất trong thế kỷ 20, có một chương cuối cùng ngay ở cuối cuốn sách dài và khó hiểu này, có tên là How Both Human History and the History of Ethics Maybe Just Beginning (Lịch sử loài người và lịch sử đạo đức có thể chỉ mới bắt đầu). Trong chương đó, chỉ vài trang, ông giới thiệu và thực sự ủng hộ ý tưởng về rủi ro hiện sinh như một mối quan tâm thực sự lớn của nhân loại và rằng đó có thể là một trong những vấn đề đạo đức quan trọng nhất. Khi đọc nó, tôi nghĩ đó là một ý tưởng rất thú vị và mạnh mẽ. Ông nghĩ rằng điều đó rất quan trọng vì lịch sử loài người có thể mới chỉ bắt đầu. Chúng tôi đã nói một chút về lịch sử của các ý tưởng, nhưng có thể trong hàng ngàn năm tới, nhân loại sẽ đạt được nhiều thành tựu vĩ đại hơn nữa, và đó là lý do tại sao tôi nghĩ rằng việc duy trì ý tưởng này là rất quan trọng. Ông cũng cho rằng lịch sử đạo đức có thể mới chỉ bắt đầu. Ông chỉ ra rằng thực tế, hầu hết đạo đức được thực hành trước thế kỷ 20 đều nằm trong bối cảnh tôn giáo, với những người tập trung vào việc nhìn lại những điều đã được nói cách đây hàng nghìn năm và cố gắng tái diễn giải chúng, thay vì suy nghĩ lại một số nguyên tắc và cố gắng trở nên cải cách và hướng tới tương lai hơn. Ông chỉ ra rằng cho đến những năm 1960, chỉ có khoảng một chục người đã từng tiếp cận đạo đức một cách phi tôn giáo trong công việc của họ. Bạn có thể đếm trên đầu ngón tay số người đã thử làm điều đó. Chỉ gần đây, con người mới bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc về điều này, tiến về phía trước, cố gắng hiểu thế giới, đặt nó vào bối cảnh, và suy nghĩ về những gì chúng ta nên làm và cách chúng ta nên chăm sóc tương lai và nhau. Ông cho biết ông rất lạc quan về tương lai của đạo đức, và tôi cũng vậy, đặc biệt là về hành động thực tiễn. Ông là thành viên của Giving What We Can và đã là nguồn cảm hứng cho tôi.
Cảm ơn, Toby. Sau khi anh nói về lịch sử, tôi sẽ nói một chút về những gì chúng tôi đã đạt được trong năm qua, tiềm năng trong tương lai của thiện nguyện hiệu quả, và sau đó là mối liên hệ của nó với buổi hội nghị hôm nay và ngày mai. Về hiện tại, những gì đã xảy ra trong năm qua? Một điều quan trọng là sự đón nhận. Cuốn sách của Peter Singer và tôi vừa được phát hành ngay trước hội nghị Thiện Nguyện Hiệu Quả Toàn Cầu năm ngoái. Bây giờ chúng tôi đã thực sự thấy cuốn sách được đón nhận như thế nào. Thực sự rất đáng chú ý là cuốn sách được đón nhận rất tích cực. Tôi đã nghĩ rằng những ý tưởng này sẽ vấp phải nhiều sự phản đối, nhiều tranh cãi, và nhiều người sẽ cảm thấy khó chịu. Thực tế, điều đáng chú ý là chúng đều là phản hồi rất tích cực. Có những đánh giá tích cực từ một số người như Reed Hoffman, đồng sáng lập LinkedIn, Tim Ferris của Four-Hour Work Week, Nick Christoff, nhà báo của New York Times, Alexandra Wolfe của Wall Street Journal, và thậm chí cả Giám đốc điều hành của Gates Foundation, Sue Desmond-Hellmann, cũng đã trở thành người quảng bá cho những ý tưởng này. Nhìn chung, sự đón nhận rất tích cực, thật tuyệt vời khi thấy điều đó. Tất nhiên, như với tất cả các ý tưởng mới, cũng có một số lời chỉ trích, và một số quan điểm cũng hơi kỳ lạ. Ví dụ, trên treehugger.com, có một bài viết phản đối ý tưởng trong cuốn sách này của giáo sư tâm lý học William McAllister, và nói dài dòng về việc William MacAllister là một kẻ ngốc như thế nào. Tôi thực sự rất vui vì mình không thích cuốn sách đó, vì nó nghe có vẻ đầy sai lầm, nhưng tôi rất vui vì giờ đây, mỗi khi tôi mắc sai lầm, tôi có người để đổ lỗi. Tôi có thể nói: "Không, không, đó là ý của William McAllister. Ông ấy là nhà tâm lý học, họ không biết gì cả."
Cuốn sách đã nhận được sự đón nhận đáng chú ý, nhưng rõ ràng điều chúng tôi quan tâm là tầm ảnh hưởng. Nhưng về mặt đó, tôi nghĩ mọi thứ còn tốt hơn nữa. Khi chúng ta nhìn vào các nhóm thiện nguyện hiệu quả chính và cách thức đo lường tầm ảnh hưởng của họ đã tăng lên trong năm qua, thật sự rất đáng kinh ngạc, và rõ ràng là chúng ta đang trải qua một sự tăng trưởng theo cấp số nhân.
Đây là GiveWell. Như bạn có thể thấy, số tiền mà họ chuyển đến các tổ chức từ thiện được đánh giá cao hàng đầu đang tăng lên rất nhiều, và năm nay, họ đã vượt quá 100 triệu đô la cho các tổ chức từ thiện hàng đầu của họ. Điều đó thật tuyệt vời. Điều đó có nghĩa là 50.000 hộ gia đình đã có thu nhập tăng gấp đôi trong những năm qua nhờ chuyển tiền mặt trực tiếp. 8 triệu chiếc màn chống muỗi đã được phân phát thông qua Quỹ Chống Bệnh Sốt Rét, và 15 triệu viên thuốc tẩy giun đã được phân phát thông qua SEI và Deworm the World. Và con số đó tương đương với hiệu quả chi phí một cách chính xác, tất nhiên đây chỉ là ước tính, không thể tính được chi phí, v.v., nhưng theo ước tính tốt nhất của chúng tôi, điều đó có nghĩa là ít nhất 10.000 mạng người đã được cứu, và đó thực sự là một con số đáng kinh ngạc. GiveWell rất đáng khen.
Các tổ chức khác cũng có câu chuyện tương tự. Bạn đã thấy biểu đồ tăng trưởng của Giving What We Can. Có một điều cần lưu ý. Hiện tại, chúng tôi có gần 2.000 thành viên và cam kết gần 800 triệu đô la, nhưng để hiểu rõ hơn về điều đó, hãy nhìn vào bối cảnh 3 năm trước khi Giving What We Can ra mắt, khi Toby nói về nó, anh ấy và tôi đang cố gắng thu hút càng nhiều thành viên càng tốt. Vào thời điểm đó, chúng tôi chỉ có 23 thành viên. Giving What We Can hiện đã có số lượng thành viên như vậy, và cứ hai tuần lại có thêm nhiều thành viên mới. Đó là một sự thay đổi đáng kinh ngạc về tốc độ tăng trưởng. Với 80.000 giờ, có lẽ câu chuyện còn ấn tượng hơn, nó có quỹ đạo tăng trưởng giống như cây gậy khúc côn cầu. Hiện nay, hàng năm có hàng trăm người thay đổi đáng kể kế hoạch nghề nghiệp của mình theo cách mà họ tin rằng sẽ mang lại nhiều lợi ích hơn dựa trên lời khuyên của 80.000 giờ. Và có rất nhiều tổ chức đang làm điều này. The Life You Can Save, tổ chức của Peter Singer và Charlie Bresler, khuyến khích mọi người cam kết đóng góp ít nhất 1% cho các tổ chức từ thiện chống nghèo đói toàn cầu. Năm 2015, tổ chức này đã quyên góp được hơn 1,5 triệu đô la cho các hoạt động từ thiện hiệu quả, khuyến khích người chơi poker cam kết 2% tiền thắng cược của họ và đã quyên góp được khoảng 600.000 đô la. Animal Charity Evaluators, tổ chức tương tự GiveWell dành cho các tổ chức từ thiện động vật, đã chuyển hơn 800.000 đô la cho các tổ chức từ thiện hàng đầu. Rõ ràng vào năm 2016, con số này đã vượt xa con số trên.Và Founders Pledge, một tổ chức rất mới trong cộng đồng thiện nguyện hiệu quả, khuyến khích các doanh nhân quyên góp 2% thu nhập của họ khi thoái vốn. 2% lợi nhuận họ kiếm được khi công ty của họ thoái vốn cho bất kỳ tổ chức từ thiện nào họ thích. Chỉ trong một năm, họ đã thực hiện nhiều cam kết có ràng buộc về mặt pháp lý trị giá hơn 100 triệu đô la. So với số tiền mà chúng tôi đang quyên góp được, thì con số này thực sự rất đáng kinh ngạc khi so với một năm trước và chắc chắn là khi so sánh với cả vài năm trước đó.
Và chúng tôi cũng đang tạo ra tầm ảnh hưởng thông qua các phương tiện khác về mặt tiếp cận cộng đồng. Dưới đây là một số tác động khác. Charity Entrepreneurship đã thành lập một tổ chức mới, chính thức ra mắt cách đây chỉ hai ngày với tên gọi Charity Science Health. Tôi rất hào hứng về điều này vì đây là tổ chức phi lợi nhuận đầu tiên tập trung trực tiếp vào nghèo đói toàn cầu được thành lập từ cộng đồng thiện nguyện hiệu quả. Joey và Kate chỉ cần đến các nước đang phát triển, tìm ra những việc quan trọng nhất mà chúng ta có thể biến thành hoạt động từ thiện cực kỳ hiệu quả, rồi ra ngoài và thực hiện điều đó. Điều này thật sự rất ấn tượng. Tương tự như vậy với Wave, một tổ chức đã có sự phát triển đáng kinh ngạc. Đây là một tổ chức vì lợi nhuận, cũng được thành lập bởi một thành viên của cộng đồng thiện nguyện hiệu quả và thuê nhiều người trong cộng đồng, giúp giảm chi phí chuyển tiền cho người dân Mỹ gửi tiền về Đông Phi. Và điều này có tiềm năng rất lớn. Ý tôi là, dòng tiền chuyển về nước trên toàn cầu là khoảng 500 tỷ đô la mỗi năm. Và một lần nữa, họ đã đạt được sự tăng trưởng đáng kinh ngạc. Hiện tại, họ là một trong những tổ chức chuyển tiền hàng đầu từ Mỹ sang Đông Phi. Và họ đã giúp người dùng tiết kiệm được hơn một triệu đô la. Impact đã thành lập tổ chức từ thiện Students For High Impact. Đây là một tổ chức phát triển thiện nguyện hiệu quả như một chương trình giảng dạy cho học sinh, sinh viên. Chúng tôi đã tổ chức bốn sự kiện EA Global X, và còn bảy sự kiện nữa sắp diễn ra, bao gồm một sự kiện tại Nairobi vào tuần tới, điều này khiến tôi đặc biệt hào hứng. Hiện nay, chúng tôi có hơn 100 nhóm địa phương trên toàn thế giới.
Đó là một sự phát triển vượt bậc trong lĩnh vực thiện nguyện hiệu quả. Và trong năm qua, hơn bất cứ điều gì, ý tôi là, tất cả những điều này đều là số liệu, sự kiện và con số, nhưng hơn bất cứ điều gì, thiện nguyện hiệu quả đang bắt đầu trở thành một điều thực tế. Bây giờ khi tôi nói chuyện với các nhà báo, họ nói: "Ồ, vâng, vâng, đó là một bài báo rất hay về kiếm tiền để cho đi", như thể khái niệm này đã tồn tại từ lâu. Người ta giờ đây viết các bài báo học thuật, tranh luận và chỉ trích thiện nguyện hiệu quả như thể nó là một thể chế thực sự. Mọi người quyên góp cho trung tâm, không phải vì họ tham gia vào thiện nguyện hiệu quả, mà chỉ vì họ nghĩ rằng quyên góp là một việc tốt, giống như quyên góp cho Oxfam hay United Way. Tôi thực sự cảm thấy năm nay là năm mà thiện nguyện hiệu quả đang trở thành xu hướng chủ đạo. Nó đang bắt đầu trở thành một khái niệm mà rất nhiều người thấy quen thuộc.
Điều đó thật sự rất thú vị. Và nó đặt ra câu hỏi, nếu vậy, điều gì sẽ xảy ra trong tương lai? Hãy tham gia vào một cuộc thử nghiệm tư duy và tưởng tượng rằng sự tăng trưởng theo cấp số nhân này, có nghĩa là, bạn biết đấy, nó đã tăng gấp đôi sau mỗi 18 tháng, giả sử xu hướng đó tiếp tục. Ví dụ, thế giới sẽ trông như thế nào trong 10 năm nữa? Nếu vậy, nếu xu hướng này tiếp tục trong 10 năm tới, Giving What We Can sẽ có 100 tỷ đô la cam kết và trở thành quỹ từ thiện lớn nhất thế giới. GiveWell trong khuôn khổ dự án của Open Philanthropy sẽ chuyển hơn 10 tỷ đô la mỗi năm cho các tổ chức từ thiện hiệu quả nhất. Và trên toàn thế giới, hàng trăm nghìn người sẽ tự nhận mình là thành viên của cộng đồng thiện nguyện hiệu quả. Và, bạn biết đấy, hãy tưởng tượng xa hơn nữa, nếu chúng ta nghĩ đến 20 năm sau, thế giới sẽ trông như thế nào? Nếu điều này tiếp tục trong 20 năm tới, có lẽ việc ưu tiên vấn đề (cause prioritization)sẽ trở thành một lĩnh vực nghiên cứu chính, thay vì chỉ là một lĩnh vực rất hẹp mà chỉ có chúng ta và một vài tổ chức nhỏ khác thực sự nghiêm túc suy nghĩ về nó. Bạn có thể tưởng tượng các chính trị gia, thủ tướng và tổng thống sẽ kết hợp ý tưởng thiện nguyện hiệu quả vào nền tảng chính trị của họ. Và cuối cùng, bạn có thể tưởng tượng ý tưởng thiện nguyện hiệu quả, ý tưởng sử dụng bằng chứng từ lý luận để cố gắng thúc đẩy phúc lợi cho tất cả mọi người, sẽ trở thành lẽ thường như phương pháp khoa học là lẽ thường ngày nay. Khi đó, có thể vẫn còn một vài người tranh cãi về nó, nhưng họ sẽ chỉ là thiểu số và nằm ngoài xu hướng chủ đạo của xã hộ
Và đó là hình dung nếu xu hướng phát triển này tiếp tục trong thập kỷ tới, hoặc vài thập kỷ tới. Tất nhiên, chúng ta nên nghĩ rằng điều này rất khó xảy ra. Tôi muốn nói, điều này sẽ là một sự thay đổi hoàn toàn thế giới. Nhưng tôi nghĩ đó là một khả năng thực sự hiện nay. Tôi nghĩ chúng ta thực sự có thể nghĩ: “Ồ, có lẽ chúng ta có thể đạt được điều này.” Có lẽ trong dài hạn, nếu chúng ta tiếp tục nỗ lực, điều này thực sự nằm trong khả năng của chúng ta. Và rất có thể một phần đáng kể giá trị mong đợi của những gì chúng ta đang làm hôm nay, cũng như lợi ích trực tiếp này, đến từ tiềm năng dài hạn trong việc thực sự thay đổi suy nghĩ của mọi người trên toàn thế giới.
Vì vậy, điều đáng suy nghĩ là, nếu chúng ta thực sự đạt đến giai đoạn đó, giá trị sẽ đến từ đâu? Và một điều chắc chắn là phân bổ nguồn lực tốt hơn. Trong số những nguyên nhân mà chúng ta nghĩ đến ngày nay, những nguyên nhân mà chúng ta coi là ưu tiên hàng đầu - nghèo đói toàn cầu, thực tế là nông nghiệp, rủi ro thảm họa toàn cầu. Nếu chúng ta có thể thay đổi suy nghĩ trên quy mô lớn như vậy, những vấn đề này sẽ bắt đầu trở nên gần như tầm thường. Ý tôi là, để đặt vấn đề này vào bối cảnh của nghèo đói cùng cực, nếu chúng ta tưởng tượng rằng 1 tỷ người giàu nhất thế giới, trong vòng một năm, họ chỉ giữ tài sản của mình ở mức hiện tại. Bạn chỉ quan tâm đến tài sản đó, không hơn không kém. Không ai trở nên nghèo hơn trước. Và số tiền đó sẽ được phân phối cho 1 tỷ người nghèo nhất thế giới. Bạn sẽ nhân đôi thu nhập của tất cả 1 tỷ người nghèo nhất thế giới. Chỉ riêng điều đó thôi cũng đủ để xóa bỏ nghèo đói cùng cực. Và đó chỉ là vấn đề về suy nghĩ của con người. Đó là cách con người chọn sử dụng tài nguyên của mình. Và đó thậm chí là vấn đề có lẽ cần nhiều tài nguyên nhất, đó là nghèo đói toàn cầu.
Khi chúng ta nhìn vào chăn nuôi công nghiệp, khi chúng ta nhìn vào những rủi ro hiện sinh, đó là những vấn đề thực sự chỉ liên quan đến thái độ của con người. Chúng ta không cần phải có chăn nuôi công nghiệp. Chúng ta không cần phải mạo hiểm với tương lai lâu dài của loài người. Nếu chúng ta có sức mạnh để thay đổi suy nghĩ của mọi người trên quy mô lớn như vậy, thì chúng ta thực sự có khả năng đáng kinh ngạc để biến thế giới thành một nơi tốt đẹp hơn. Nhưng tôi nghĩ còn có một lợi ích tinh tế và có thể còn lớn hơn nữa đáng để suy nghĩ, đó là tiềm năng thúc đẩy tiến bộ đạo đức. Nếu bạn nhìn vào lịch sử của các ý tưởng, lịch sử của loài người, trong mỗi thế hệ đều có những tội ác đạo đức khủng khiếp được thực hiện bởi những người của thế hệ đó, mà vào thời điểm đó dường như hoàn toàn bình thường. Trong mỗi thế hệ, mọi người hoàn toàn không nhận thức được rằng một số hành vi của họ là sai trái.
Ví dụ, Aristotle đã dành cả cuộc đời để suy ngẫm về cách sống đạo đức, và ông không hề nghĩ rằng việc giữ nô lệ có thể là điều sai trái. Đó là một sự thật đáng kinh ngạc. Ông là một trong những người thông minh nhất thế giới lúc bấy giờ, dành toàn bộ thời gian để suy nghĩ về điều này, và vẫn hoàn toàn vô thức.
Nhưng khi chúng ta nhìn vào lịch sử loài người; khi chúng ta nhìn vào những tội ác như nô lệ, sự đối xử tồi tệ với người nước ngoài, sự áp bức phụ nữ, sự bức hại những người không phải là dị tính, sự bức hại động vật ngày nay, điều chúng ta thấy lặp đi lặp lại là sự dễ dàng của con người trong việc không nhận ra những vấn đề đạo đức nghiêm trọng.
Có vẻ như rất khó để chúng ta phát hiện ra tất cả các vấn đề đạo đức hiện nay. Có vẻ như rất khó để chúng ta là thế hệ tìm ra tất cả. Vì vậy, điều chúng ta nên nghĩ đến là: Những vấn đề đạo đức lớn nào sẽ khiến chúng ta nhìn lại vài trăm năm sau và nghĩ: "Chà, chúng ta thật là man rợ!"? Những vấn đề lớn nào mà chúng ta thậm chí còn chưa hình dung ra ngày nay?
Tôi sẽ gọi đây là Vấn đề X.
Tôi nghĩ bạn có thể lập luận rằng một trong những mục tiêu quan trọng nhất của cộng đồng thiện nguyện hiệu quả là khám phá ra Vấn đề X này; khám phá ra một vấn đề là một trong những vấn đề đạo đức quan trọng nhất của thời đại chúng ta, nhưng mà chúng ta thậm chí còn chưa hình thành rõ ràng. Vấn đề X có thể là một ý tưởng mà ngày nay có vẻ nực cười, nhưng sẽ trở nên hiển nhiên trong tương lai, giống như những ý tưởng về phúc lợi động vật hay rủi ro hiện sinh đã từng bị cười nhạo 200 năm trước. Hoặc có lẽ Vấn đề X sẽ là điều mà chúng ta nhận thức được ngày nay, nhưng vì những lý do sai lầm, chúng ta đã không ưu tiên.
Có lẽ cách thú vị và hấp dẫn nhất mà cộng đồng EA có thể tạo ra tầm ảnh hưởng tích cực lớn lao đối với thế giới là nếu chúng ta có thể thúc đẩy tiến bộ đạo đức và tìm ra những vấn đề, Vấn đề X, mà chúng ta thậm chí còn chưa nhận thức được ngày nay.
Và điều đó đưa chúng ta trở lại ngày hôm nay. Chủ đề của hội nghị này là thiện nguyện hiệu quả như một dự án trí tuệ. Tất nhiên, đó không phải là tất cả về thiện nguyện hiệu quả, nhưng đó là trọng tâm của hội nghị này. Và đó là dự án trí tuệ đặt ra câu hỏi: làm thế nào chúng ta có thể giúp đỡ người khác nhiều nhất có thể? Làm thế nào để chúng ta có thể làm điều tốt nhất? Và theo nghĩa đó, thiện nguyện hiệu quả không phải là một hệ tư tưởng, không phải là một bộ quy tắc, không phải là một tập hợp các sự kiện, không phải là một bộ các tổ chức từ thiện được khuyến nghị, thậm chí không phải là một danh sách các mục tiêu ưu tiên. Đó là một phương pháp luận. Đó là sự theo đuổi một câu hỏi. Điều đó có nghĩa là chúng ta cần phải không ngừng cố gắng, bạn biết đấy, hồi sinh bản thân, giải quyết câu hỏi này, tiếp tục suy nghĩ về những cách tốt nhất để làm điều tốt, những cách mà chúng ta có thể sai. Và, bạn biết đấy, thiện nguyện hiệu quả quan tâm đến những vấn đề trí tuệ này, không phải vì chúng ta là một lũ mọt sách và vì, bạn biết đấy, chúng ta chỉ thích giải đố. Cũng không phải chúng ta là một đám người xấu và muốn hạ thấp những nguyên nhân mà chúng ta không thích. Nhưng đó là vì chúng ta thực sự quan tâm sâu sắc đến hoàn cảnh của người khác. Chúng ta thấy có rất nhiều đau khổ và bất công trên thế giới, và chúng ta muốn có thể giúp đỡ. Và chúng tôi biết rằng nếu chúng tôi chỉ ra vẻ và cho rằng mình biết tất cả, thì đó không phải là cách tốt nhất để giúp đỡ. Chúng tôi chỉ cần nhận ra rằng chúng tôi không biết cách tốt nhất để làm điều tốt là gì và chúng tôi cần tìm ra cách đó. Và nếu bạn nhìn vào lịch sử cải thiện cuộc sống của nhiều người, bạn sẽ thấy phần lớn là do tiến bộ trí tuệ. Chính tiến bộ trí tuệ đã cho phép chúng ta phát triển phương pháp khoa học, phát triển vắc-xin, loại trừ bệnh đậu mùa, cứu sống hơn 60 triệu người, gần như loại trừ bệnh bại liệt và bệnh sởi, làm cho thế giới trở nên giàu có hơn, đến mức hầu như mọi người trên thế giới đều giàu có hơn so với hầu hết thời gian tồn tại của loài người. Chính nhờ tiến bộ trí tuệ mà chúng ta mới có thể đạt được những thành tựu này.
Và khi chúng ta nhìn về tương lai, mọi thứ sẽ lại thay đổi rất nhiều. Điều đó có nghĩa là chúng ta cần liên tục duy trì ngọn lửa tò mò trí tuệ này vì hoàn cảnh và cơ hội sẽ rất khác so với hiện tại trong 5 hoặc 10 năm tới. Và khi nói đến ngày hôm nay, có những câu hỏi cực kỳ quan trọng mà chúng ta cần giải quyết và có thể mang lại tiềm năng to lớn. Chúng ta có thể sử dụng CRISPR để chấm dứt bệnh sốt rét không? Chúng ta có thể phát triển các sản phẩm thay thế thịt để làm cho nhu cầu ăn thịt của con người trở nên không còn cần thiết và chấm dứt hoàn toàn ngành chăn nuôi công nghiệp không? Chúng ta có thể phát triển các phương pháp dự báo tốt hơn để dự đoán các sự kiện địa chính trị một cách chính xác hơn không? Đây là những tiến bộ trí tuệ và công nghệ tiên tiến nhất hiện nay, và nếu được thực hiện đúng đắn, chúng có tiềm năng rất lớn để làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn.
Đó là lý do tại sao hội nghị này tập trung vào thiện nguyện hiệu quả như một dự án trí tuệ. Và đó là lý do tại sao tôi muốn đề nghị rằng điều quan trọng nhất mà bạn nên ghi nhớ sau hội nghị này là suy nghĩ: Vấn đề lớn nhất, quan trọng nhất mà bạn vẫn còn chưa chắc chắn và có thể bạn đã sai lầm là gì? Và trong trường hợp đó, bạn có thể làm gì? Bạn có thể nói chuyện với ai? Bạn có thể tham dự những buổi nói chuyện nào có khả năng thay đổi suy nghĩ của bạn về vấn đề đó? Và nếu bạn thấy những người đang thay đổi suy nghĩ của họ nói: "Vâng. Wow. Tôi đã có cân nhắc quan trọng này và tôi nhận ra rằng mọi thứ hoàn toàn khác so với trước đây về cách tôi nên đánh giá các lựa chọn của mình." Hãy ăn mừng điều đó. Hãy vỗ tay vì đó là điều quan trọng nhất. Đó là khả năng thay đổi suy nghĩ của chúng ta dựa trên bằng chứng mới và tiến tới có thể chấp nhận những niềm tin mà chúng ta từng trân trọng, vì những lĩnh vực mà chúng ta thực sự gắn bó, có thể không phải là điều tốt nhất, có thể có những cách tốt hơn để làm điều đó. Chỉ bằng cách không ngừng học hỏi, không ngừng đánh giá cao những ý tưởng mới, những lập luận mới và những bằng chứng mới, bằng cách không ngừng học hỏi và sẵn sàng thay đổi suy nghĩ của mình - đó là cách duy nhất để chúng ta có thể làm được những điều tốt nhất. Cảm ơn bạn.
Tác phẩm này được cấp phép theo Giấy phép Creative Commons Attribution 4.0 International.
Nếu bạn quan tâm đến việc tìm hiểu cách làm nhiều điều tốt hơn, đây là một số bước tiếp theo bạn có thể thực hiện.
