Bạn sẽ dành khoảng 80.000 giờ cho sự nghiệp của mình: 40 giờ mỗi tuần, 50 tuần mỗi năm trong suốt 40 năm. Vì thế, việc quyết định dùng khoảng thời gian đó như thế nào là một trong những quyết định quan trọng nhất mà bạn đưa ra.
Khi lựa chọn một cách khôn ngoan, bạn sẽ không chỉ có một cuộc sống ý nghĩa và thú vị hơn mà còn có thể góp phần giải quyết một số vấn đề cấp bách nhất của thế giới. Nhưng nên lựa chọn như thế nào ?
Để trả lời câu hỏi này, chúng tôi đã thành lập một tổ chức phi lợi nhuận độc lập và thực hiện nghiên cứu trong hơn 10 năm cùng với các học giả của Đại học Oxford. Mục tiêu duy nhất của chúng tôi là giúp bạn có được tầm ảnh hưởng tích cực lớn nhất có thể.
Trên hành trình đó, chúng tôi đã phát hiện ra nhiều điều bất ngờ, và hơn 10 triệu người đã xem lời khuyên của chúng tôi.
Mỗi dấu chấm trong hình minh họa cho một phần trăm của 80.000 giờ trong sự nghiệp của bạn. Nếu bạn có thể khiến sự nghiệp của mình tạo ra thêm chỉ 1% tác động, hoặc là thú vị hơn 1%, thì việc dành tới 1% thời gian sự nghiệp của mình để tìm ra cách thức phù hợp là hoàn toàn xứng đáng. 1% đó tương đương với năm tháng làm việc toàn thời gian — tức 800 giờ.
May mắn là cẩm nang hướng nghiệp này chỉ tốn của bạn khoảng bốn giờ mà thôi.
Vào năm 2011, khi đang là những sinh viên tại Đại học Oxford ở nước Anh, chúng tôi muốn tìm ra cách để vừa có thể làm công việc mình yêu thích, vừa tạo ra tác động tích cực.
Chúng tôi đã tự hỏi: liệu mình có nên làm việc cho một tổ chức phi lợi nhuận? Đi học cao học? Cố gắng kiếm thật nhiều tiền rồi làm từ thiện? Hay là từ bỏ tất cả và vào hang mà tu hành? Hay chọn một con đường nào đó hoàn toàn khác?
Hầu hết các hướng dẫn nghề nghiệp chúng tôi đọc được đều nói về cách có được những công việc khác nhau, nhưng ít có hướng dẫn nào chỉ bạn nên chọn công việc nào phù hợp ngay từ đầu. Phần lớn những người chúng tôi biết thậm chí chẳng dùng các dịch vụ tư vấn hướng nghiệp chính thống,mà chỉ dựa vào trò chuyện với bạn bè.
Việc dùng sự nghiệp để làm việc thiện thì thường nhắc tới các ngành như y khoa, công tác xã hội, giảng dạy, hoặc (thú vị nhất là) làm về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Nhưng, dù những ngành nghề này rất đáng quý, chúng tôi cảm thấy rằng: có lẽ vẫn còn những lựa chọn khác có thể tạo ra tác động ớn hơn nữa.
Chẳng hạn như những người gây sức ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử, họ đến từ những lĩnh vực hoàn toàn khác. Martin Luther King, Jr. là một mục sư đã định hình phong trào nhân quyền ở Mỹ. Marie Curie là một nhà khoa học đã tiên phong trong các công nghệ y tế cứu người thông qua nghiên cứu về phóng xạ.
Kể từ khi thành lập 80,000 Hours, đội ngũ của chúng tôi đã trao đổi với hàng trăm chuyên gia, dành hàng trăm giờ đọc tài liệu liên quan, và tự phân tích hàng loạt con đường nghề nghiệp hiện có. Chúng tôi vẫn còn nhiều điều phải học: những câu hỏi này không dễ trả lời, và chúng tôi cũng mắc vài sai lầm. Nhưng chúng tôi tin rằng hiếm ai nghiên cứu về các chủ đề này kỹ lưỡng như chúng tôi.
Một số điều chúng tôi đã học được:
Chúng tôi cũng đã tìm ra những cách tiếp cận được nghiên cứu kỹ lưỡng, hiệu quả hơn để giải quyết các câu hỏi muôn thuở như làm sao biết bạn giỏi gì, hay làm sao thành công hơn.
Một trong những điều quan trọng nhất mà chúng tôi học được là: nếu đã có quá nhiều người cùng giải quyết một vấn đề, thì những cơ hội tốt nhất để đóng góp có lẽ đã không còn nữa. Điều đó có nghĩa là các vấn đề phổ biến và được quan tâm nhiều nhất, như y tế và giáo dục ở các nước giàu, lại chính là những nơi bạn khó có thể tạo ra tác động lớn nhất — thay vào đó, bạn cần tìm một hướng đi khác biệt và không theo lối mòn.
Đồng thời, chúng tôi phát hiện ra những cách thực tế để góp phần giải quyết các vấn đề quan trọng nhưng bị bỏ ngỏ. Chẳng hạn, khi tập trung vào những người nghèo nhất trên thế giới, bạn thực sự có thể cứu hàng trăm mạng sống, mà vẫn làm công việc mình yêu thích.
Chúng tôi thậm chí còn nhận thấy rằng thế hệ của chúng ta phải đối mặt với những vấn đề có thể ảnh hưởng đến toàn bộ tương lai của nền văn minh, nhưng lại có rất ít người tập trung vào chúng. Điều này bao gồm các vấn đề như các đại dịch thậm chí còn tồi tệ hơn COVID-19 và những rủi ro do AI (Artificial Intelligence - Trí tuệ nhân tạo) thông minh hơn con người gây ra (mà chúng tôi đã khuyến nghị mọi người nên tập trung giải quyết từ năm 2014). Thực ra, chúng tôi tin rằng đây là những vấn đề mà nhiều độc giả của chúng tôi có thể tạo ra tác động lớn nhất, nên chúng tôi tập trung nhiều nhất vào chúng.
Cho đến nay, hàng nghìn người đã thay đổi đáng kể kế hoạch nghề nghiệp của họ dựa trên lời khuyên của chúng tôi. Một số đang nghiên cứu các cách để ngăn chặn đại dịch tiếp theo, một số đang làm việc trong các lĩnh vực chính sách chính phủ ít được quan tâm, một số đang phát triển công nghệ đột phá, và những người khác đã sử dụng nghiên cứu của chúng tôi để tìm ra con đường riêng cho mình.
Cẩm nang hướng nghiệp này nhằm mục đích khái quát lại những khái niệm cơ bản và quan trọng nhất trong việc hoạch định sự nghiệp.(Nếu thay vào đó bạn muốn xem nội dung chuyên sâu hơn, hãy xem chuỗi bài viết nâng cao và podcast của chúng tôi.)
Bài viết đầu tiên nói về những gì cần tìm kiếm trong một công việc viên mãn lâu dài:
Năm bài viết tiếp theo nói về những lựa chọn nào có tác động lớn nhất đối với thế giới:
Bốn bài viết tiếp theo đề cập đến cách tìm ra lựa chọn tốt nhất cho bạn và đầu tư vào kỹ năng của bạn:
Hai bài viết cuối cùng đề cập đến cách hành động và khởi động sự nghiệp mơ ước của bạn:
Hoặc xem tóm tắt hai phút của tất cả 12 bài viết trên một trang.
Mỗi bài viết mất từ 10 đến 30 phút để đọc. Một lựa chọn là dành ra một cuối tuần để đọc hết tất cả. Một lựa chọn khác là đọc một bài mỗi tuần trong vòng một quý.
Mỗi bài viết cũng có một số bài tập ở cuối. Nếu hoàn thành chúng, bạn sẽ áp dụng được các ý tưởng vào sự nghiệp của chính mình, và sẽ dễ dàng viết ra một kế hoạch nghề nghiệp mới bằng cách sử dụng mẫu của chúng tôi.
Nếu bạn đang cân nhắc thay đổi kế hoạch hoặc làm việc về một trong những vấn đề chúng tôi đề xuất, chúng tôi khuyên bạn nên đăng ký trao đổi trực tiếp với đội ngũ của chúng tôi. Họ có thể giúp kiểm tra kế hoạch của bạn và đưa nó vào thực tế, bằng cách giới thiệu bạn với những người cố vấn, công việc và nguồn tài trợ.
Hoặc nếu bạn muốn tiếp tục đào sâu hiểu biết của mình về cách làm được nhiều điều tốt đẹp hơn, bạn có thể duyệt qua chuỗi bài viết nâng cao, danh sách các vấn đề cấp bách nhất, danh sách các kỹ năng hữu ích nhất cần xây dựng, đánh giá về các sự nghiệp có tác động lớn, các cuộc phỏng vấn trên podcast, và tất cả nghiên cứu của chúng tôi theo chủ đề để xem nội dung nào hữu ích nhất cho bạn.
Chúng tôi thiết kế cẩm nang này đặc biệt dành cho các bạn sinh viên và sinh viên mới tốt nghiệp nói tiếng Anh trong độ tuổi 20 (chúng tôi đã dịch sang tiếng Việt nên bạn có thể hiểu là cẩm nang này cũng dành cho bạn nhé), những người may mắn có được sự ổn định và khả năng để biến việc giúp đỡ thế giới thành một mục tiêu quan trọng. Tuy nhiên, chúng tôi cũng có những lời khuyên về tất cả các loại quyết định sự nghiệp, và nhiều ý tưởng cốt lõi có thể áp dụng cho độc giả ở mọi lứa tuổi và hoàn cảnh.
Các quyết định về sự nghiệp mang tính cá nhân rất cao, nên có nhiều câu hỏi chúng tôi không dễ hỗ trợ. Chúng tôi tập trung vào những câu hỏi nghề nghiệp có ý nghĩa chung cho nhiều người. Để trả lời các câu hỏi này, chúng tôi dựa vào:
Tuy không thể trả lời một cách tự tin tất cả các câu hỏi được đưa ra, chúng tôi cố gắng hết sức để tổng hợp các nguồn bằng chứng mà chúng tôi dựa vào, sử dụng các nguyên tắc nghiên cứu của chúng tôi. Chúng tôi cũng hướng đến việc làm nổi bật các khía cạnh chính trong lập luận của mình để độc giả có thể tự đưa ra đánh giá.
Các chủ đề chúng tôi đề cập rất phức tạp, và trước đây chúng tôi nhận thấy nhiều người hiểu sai lời khuyên đó. Dưới đây là vài điều bạn nên nhớ trước khi bắt đầu.
Các bài viết cũ trên trang web có thể không phản ánh quan điểm hiện tại của chúng tôi, vì vậy vui lòng kiểm tra ngày đăng bài. Chúng tôi cố gắng đánh dấu các bài viết cũ khi quan điểm của chúng tôi đã thay đổi, tuy nhiên, với hàng trăm trang nội dung, chúng tôi không thể phát hiện hết tất cả.
(Bản thảo này vẫn đang trong quá trình chỉnh sửa và có thể chưa đạt chất lượng mong muốn của team EA Vietnam. Tuy vậy, chúng tôi vẫn quyết định đăng bản thảo này bởi vì nhận thấy điều này có ích cho các bạn trẻ còn mơ hồ trong định hướng sự nghiệp cùng những người quan tâm tới việc xây dựng một sự nghiệp có ý nghĩa hơn cho bản thân. Mọi đóng góp ý kiến đều được đón nhận tại pinkly@partners.eavn.org)
Câu trả lời: Nghiên cứu cho thấy để có sự nghiệp lý tưởng, bạn nên làm điều mình giỏi và giúp thế giới tốt đẹp hơn. Đừng chỉ nhắm đến công việc lương cao, nhàn hạ, hay mong chờ khám phá "đam mê" trong một khoảnh khắc bừng sáng.
Hãy tìm hiểu sáu yếu tố then chốt của công việc ý nghĩa:
Bài viết này thuộc cẩm nang hướng nghiệp hiệu quả do tổ chúc 80,000 Hours biên soạn, kết tinh từ hơn 10 năm nghiên cứu và kinh nghiệm tư vấn nghề nghiệp cho hàng nghìn người.
