Ngay cả khi có định hướng rõ ràng và kế hoạch chu đáo thì hành trình tìm việc vẫn luôn đầy chông gai. Miệt mài gửi hồ sơ mà không thấy hồi âm, đã vào đến vòng phỏng vấn mà vẫn trượt, là chuyện hoàn toàn bình thường.
Những khoảnh khắc này có thể gây nản lòng, nhưng hãy nhớ rằng chúng là một phần tất yếu của quá trình. Hầu hết mọi người (kể cả những ứng viên sáng giá nhất) đều phải đối mặt với nhiều lời từ chối trước khi tìm được bến đỗ phù hợp. Quá trình tuyển dụng vốn phức tạp và khó đoán, và những ứng viên giỏi vẫn thường bị bỏ qua vì các lý do nằm ngoài tầm kiểm soát của họ.
Đồng thời, việc không có tiến triển đáng kể cũng đáng lưu ý. Điều đó không có nghĩa là bạn đang làm sai, nhưng có thể là dấu hiệu cho thấy đã đến lúc cần đánh giá lại chiến lược và thử nghiệm các phương pháp mới. Bên cạnh những điều chỉnh thực tế, việc thừa nhận và quản lý tác động tinh thần của quá trình này cũng quan trọng không kém – để giữ bình tĩnh và duy trì động lực ổn định ngay cả khi mọi thứ trở nên không chắc chắn.
Chương này sẽ hướng dẫn các chiến lược thực tế để đánh giá lại quá trình tìm việc và duy trì động lực, tổ hợp hành động có suy nghĩ với sự chú ý đến tâm lý của bạn.
Khi quá trình tìm việc của bạn không mang lại kết quả mong muốn, việc dành thời gian để suy ngẫm về cách tiếp cận của mình có thể vô cùng hữu ích. Mặc dù đúng là nhiều yếu tố trong quá trình tuyển dụng nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn (như thay đổi nội bộ tổ chức hoặc sở thích cụ thể của nhà tuyển dụng), vẫn có nhiều yếu tố bạn có thể ảnh hưởng, và đó chính là những yếu tố bạn nên tập trung vào.
Một cách để làm điều này là xem quá trình tìm kiếm việc làm như một phễu với nhiều giai đoạn. Xác định chính xác nơi đơn ứng tuyển bị tắc nghẽn có thể cho bạn biết nhiều điều về những điều cần điều chỉnh.
Nếu bạn đã nộp đơn cho một lượng đáng kể các vị trí (ví dụ, 20 nơi) mà không nhận được hồi âm hay lời mời phỏng vấn nào, đã đến lúc cần xem lại bộ hồ sơ và chiến lược tiếp cận tổng thể của bạn.
Được mời phỏng vấn là điều tuyệt vời; điều đó có nghĩa là đơn ứng tuyển của bạn đã thu hút sự chú ý của nhà tuyển dụng. Thách thức bây giờ là chuyển đổi những cơ hội phỏng vấn đó thành lời đề nghị việc làm. Nếu đây là nơi bạn đang gặp khó khăn, hãy xem xét những lý do phổ biến sau:
Dưới đây là một số cách để cải thiện kỹ năng phỏng vấn của bạn:
Tập trung vào các chiến lược thực tế là hữu ích, nhưng cũng quan trọng không kém là nhận thức và quản lý những thách thức cảm xúc trong quá trình tìm việc. Quá trình này thường bao gồm việc đối mặt với sự từ chối, chịu đựng những khoảng thời gian im lặng và đấu tranh với sự tự nghi ngờ, tất cả đều có thể dẫn đến sự thất vọng và kiệt sức. Dễ dàng rơi vào vòng luẩn quẩn của suy nghĩ tiêu cực, nghi ngờ khả năng của bản thân hoặc cảm thấy không đủ năng lực.
Hội chứng kẻ mạo danh (imposter syndrome) - cảm giác day dứt rằng bạn không giỏi như người khác nghĩ, hay rồi bạn sẽ bị "phát hiện" - có thể đặc biệt nghiêm trọng khi bạn ứng tuyển vào các vị trí đòi hỏi nhiều hơn khả năng hiện tại hay nằm ngoài vùng an toàn của mình. Những suy nghĩ như "Mình có đủ kinh nghiệm không?" hay "Lỡ họ nhận ra mình không phù hợp thì sao?" là rất phổ biến nhưng có thể làm bạn tê liệt.Việc nhận ra rằng những cảm xúc này rất phổ biến, đặc biệt là đối với những người mới bắt đầu sự nghiệp hay đang chuyển đổi công việc, là bước đầu tiên để quản lý chúng. Dưới đây là cách để giữ bình tĩnh.
Thường xuyên có cảm giác không đủ năng lực khi ứng tuyển vào các vị trí có tính thách thức cao và ảnh hưởng lớn, đặc biệt là khi kinh nghiệm của bạn không hoàn toàn trùng khớp với từng yêu cầu cụ thể trong mô tả công việc. Nhiều người, đặc biệt là những người đến từ các nền tảng ít được chú ý hay là thế hệ đầu tiên trong gia đình theo đuổi nghề nghiệp này, thường do dự trong việc ứng tuyển trừ khi họ đáp ứng gần như toàn bộ các tiêu chí được liệt kê.
Thực tế là mô tả công việc thường vẽ ra hình ảnh của một “ứng viên lý tưởng” – một danh sách mong muốn hơn là một danh sách kiểm tra cứng nhắc. Nhà tuyển dụng thường tuyển dụng những ứng viên mà họ tin rằng có thể phát triển trong vai trò đó và mang lại những điểm mạnh độc đáo, ngay cả khi họ không đáp ứng mọi tiêu chí.
Nếu một vị trí thực sự thu hút bạn và bạn đáp ứng hầu hết các tiêu chí quan trọng (khoảng 70–80%), thường đáng để nộp đơn - ngay cả khi bạn không đáp ứng mọi tiêu chí. Hãy xem những vị trí này như "vị trí thách thức": cơ hội thử thách bạn và phù hợp với hướng phát triển sự nghiệp của bạn.
Điều quan trọng là chú ý đến những gì bạn học được trên hành trình. Nếu bạn nhận được cuộc phỏng vấn cho những vị trí mà bạn nghĩ là khó đạt được, đó là dấu hiệu tích cực cho thấy bạn có tiềm năng. Nếu bạn ứng tuyển cho nhiều vị trí thách thức mà không nhận được phản hồi tích cực, đó có thể là tín hiệu hữu ích để xem xét lại chiến lược hoặc thu hẹp phạm vi tập trung. Mục tiêu không phải là ứng tuyển mọi nơi, mà là thử thách giới hạn của những gì bạn đủ điều kiện và học hỏi từ trải nghiệm để điều chỉnh và tiếp tục tiến lên.
Khi cảm giác tự ti xuất hiện, thật dễ tập trung vào những điều bạn không có - những danh hiệu cụ thể, bằng cấp hoặc kinh nghiệm. Tuy nhiên, điều đó có thể khiến bạn mất đi tầm nhìn về những điểm mạnh bạn đã có. Một tư duy hữu ích hơn bắt đầu bằng việc xem xét kinh nghiệm của bạn trong bối cảnh và nhận ra cách kỹ năng của bạn có thể áp dụng trong các môi trường khác nhau.
Hãy dành một chút thời gian để suy ngẫm về những lần bạn đã đối mặt với thử thách đầy ý nghĩa, dù là ngoài môi trường làm việc chính thức. Có thể đó là trong một dự án tình nguyện, một sáng kiến sinh viên, hay một dự án cá nhân nào đó. Bạn có thể đã có những trải nghiệm cho thấy khả năng thích nghi nhanh chóng, giải quyết vấn đề dưới áp lực hay hỗ trợ người khác – sử dụng nhiều kỹ năng tương tự mà bạn sẽ cần trong các vị trí mà bạn đang hướng tới. Những loại công việc nào mà mọi người thường tìm đến bạn? Khi nào bạn đã học hỏi điều mới và phát triển nó xa hơn?
Việc nhìn nhận lại trải nghiệm của bạn theo cách này không có nghĩa là bạn đang cố gắng che giấu những thiếu sót. Điều quan trọng là tạo cho bản thân một cái nhìn toàn diện và công bằng về bản thân. Sự thay đổi góc nhìn này có thể là một phương thuốc hữu ích để vượt qua sự nghi ngờ bản thân, giúp bạn tập trung vào những thành tựu đã đạt được và cách phát triển từ đó.
Nội tâm của bạn có thể trở thành một kẻ kể chuyện không đáng tin, đặc biệt là khi bạn liên tục bị từ chối khi xin việc hay mất tự tin. Sẽ rất hữu ích nếu bạn chủ động thu thập những ý kiến bên ngoài, vừa mang tính hỗ trợ vừa mang tính xây dựng. Dưới đây là một số cách để làm điều đó:
Sự từ chối là một phần không thể tránh khỏi và thường gây đau lòng trong quá trình tìm kiếm việc làm. Bạn đầu tư thời gian, công sức và hy vọng vào mỗi đơn ứng tuyển, chỉ để nhận được câu trả lời "không" (hoặc tệ hơn, không nhận được phản hồi nào). Điều này có thể khiến bạn nản lòng, và nhiều lần bị từ chối có thể bắt đầu làm suy giảm sự tự tin của bạn. Khi bạn cảm thấy thất vọng, dưới đây là một số cách để quản lý tác động cảm xúc:
Hành trình tìm việc có thể đầy bộn bề và nản lòng, đặc biệt khi bạn cảm thấy mọi thứ thật chậm chạp và vô định. Nhưng qua quá trình này, dù không hoàn hảo, bạn sẽ dần trở nên sáng tỏ và tìm được cách bước tiếp. Mỗi hồ sơ, mỗi cuộc phỏng vấn, hay mỗi lời góp ý đều giúp bạn gọt giũa cảm nhận của mình về điều bạn đang tìm kiếm, về những giá trị bạn mang lại, và về cách để đi bước tiếp theo.
Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ nhìn rộng hơn và khám phá cách bạn có thể chủ động định hình và phát triển sự nghiệp của mình theo thời gian để duy trì động lực và gia tăng sức ảnh hưởng.
Ngay cả khi có một kế hoạch rõ ràng, việc tìm kiếm việc làm vẫn có thể khiến bạn cảm thấy nản lòng—sự từ chối, sự im lặng và những trở ngại là một phần của quá trình. Chương này giúp bạn xác định những yếu tố đang cản trở bạn, điều chỉnh cách tiếp cận và duy trì sự kiên định trước những thách thức. Bạn sẽ học được những cách thực tế để cải thiện chiến lược của mình và duy trì động lực, để có thể tiếp tục tiến về phía trước với sự kiên cường và sự rõ ràng.
Nếu bạn quan tâm đến việc tìm hiểu cách làm nhiều điều tốt hơn, đây là một số bước tiếp theo bạn có thể thực hiện.
