Đến đây, bạn đã dành thời gian để tìm hiểu cách nhận diện những vai trò ý nghĩa, định vị bản thân để có được chúng, và xoay xở với những thách thức không thể tránh khỏi. Nhưng việc tạo ra sự khác biệt qua sự nghiệp không dừng lại ở khoảnh khắc bạn có được một công việc giàu tác động; đó là một hành trình không ngừng học hỏi và thích nghi.
Phần lớn của việc tạo ra một sự khác biệt ý nghĩa nằm ở việc bạn học cách phát triển trong công việc của mình theo những cách giúp bạn luôn giữ được lửa nhiệt huyết. Điều này có nghĩa là bạn cần nhìn nhận sự nghiệp không chỉ là một chuỗi các công việc, mà là một thứ mà bạn chủ động nhào nặn và định hình trong suốt cuộc đời mình. Những kỹ năng bạn trau dồi, những dự án bạn đảm nhận, và những kết nối bạn tạo ra có thể mở ra những cơ hội hoàn toàn mới trong tương lai.
Phần này sẽ khám phá cách để bạn luôn giữ trong tâm trí bức tranh lớn trên suốt hành trình sự nghiệp, để bạn có thể tiếp tục tạo ra những cơ hội ý nghĩa và đào sâu thêm sức ảnh hưởng của mình ở mỗi chặng đường.
Vị trí hiện tại của bạn, dù có phải là mục tiêu lâu dài lý tưởng hay không, vẫn mang lại cơ hội để học hỏi và phát triển. Thực tế, bạn có nhiều quyền kiểm soát hơn bạn nghĩ trong việc phát triển bản thân, đặc biệt nếu bạn tiếp cận công việc như một nơi để tích cực khám phá và xây dựng, chứ không chỉ xem nó như một nhiệm vụ cần hoàn thành. Điều này bắt đầu bằng việc làm rõ những gì bạn muốn cải thiện tiếp theo. Những kỹ năng, kinh nghiệm nào có thể giúp bạn tăng cường tác động của mình hoặc tiến gần hơn đến đóng góp ý nghĩa tiếp theo? Điều gì bạn muốn thử nghiệm, củng cố hay muốn hiểu rõ hơn? Một khi đã có ý tưởng sơ bộ, bạn có thể bắt đầu tìm cách tích hợp những điều đó vào công việc hàng ngày của mình.
Sử dụng vị trí hiện có để thử nghiệm. Vị trí hiện có của bạn có thể hơn cả một công việc – nó có thể là không gian để khám phá điều gì phù hợp và điều gì không. Ngay cả những thử nghiệm nhỏ – như thử một loại nhiệm vụ mới, tình nguyện dẫn dắt một dự án, hoặc bước ra khỏi vùng an toàn của mình – cũng có thể dạy bạn rất nhiều. Bạn có thể phát hiện ra một điểm mạnh tiềm ẩn hay nhận ra một con đường nào đó không phù hợp với mình. Dù sao đi nữa, những thử nghiệm nhỏ này thường mang lại cái nhìn rõ ràng hơn so với việc chờ đợi cơ hội “hoàn hảo” đến.
Dành thời gian để nâng cao kỹ năng một cách có chủ đích. Bạn không cần phải phụ thuộc vào đào tạo chính thức để phát triển kỹ năng và kiến thức, đặc biệt nếu bạn muốn chuyển sang một lĩnh vực mới hay vấn đề phức tạp. Đôi khi, điều quan trọng là dần dần xây dựng khả năng phù hợp với loại đóng góp bạn muốn thực hiện, như cải thiện khả năng truyền đạt ý tưởng một cách rõ ràng hay phân tích các vấn đề phức tạp. Bạn có thể thực hiện điều này trong vai trò hiện tại bằng cách tham gia các dự án thách thức, học hỏi từ đồng nghiệp hay dành thời gian để nghiên cứu sâu hơn về các công cụ hay khung làm việc cụ thể. Hay bạn có thể tìm kiếm cơ hội học tập ngoài giờ làm việc thông qua các khóa học trực tuyến, bản tin, sách, sự kiện (kể cả trực tuyến) hay trò chuyện với những người trong lĩnh vực của bạn, điều này có thể giá trị không kém kinh nghiệm thực tế.
Chọn một vài dự án giúp bạn tiến gần hơn đến mục tiêu. Nếu bạn có quyền quyết định cách sử dụng thời gian của mình, hãy tìm kiếm công việc giúp bạn tiến gần hơn đến những gì bạn mong muốn. Điều đó có thể nghĩa là phát triển một kỹ năng mới, thử thách bản thân với một loại thách thức khác, hay đóng góp cho một dự án mà bạn quan tâm sâu sắc. Những lựa chọn nhỏ này, lặp lại theo thời gian, sẽ dần định hình con đường phía trước.
Theo dõi tiến trình của bạn. . Rất dễ để quên mất mình đã đi được bao xa. Việc ghi chép lại những gì bạn đã học được – kỹ năng mới, thách thức đã vượt qua, phản hồi nhận được – có thể giúp bạn nhớ lại sự phát triển của mình, đặc biệt trong những lúc nghi ngờ. Điều này cung cấp cho bạn một cơ sở cụ thể để nhìn lại, dễ dàng hơn trong việc phản ánh, cập nhật CV hay chia sẻ về sự phát triển của mình khi cần thiết.
Xây dựng mối quan hệ hỗ trợ sự phát triển của bạn. Khi bạn phát triển trong vai trò của mình, những người xung quanh có thể đóng vai trò quan trọng trong hướng đi tiếp theo của bạn. Đồng nghiệp và quản lý có thể là nguồn hướng dẫn quý giá và thậm chí là cơ hội trong tương lai, vì vậy đáng để dành thời gian xây dựng mối quan hệ trên hành trình. Việc có ai đó để thường xuyên trao đổi cũng rất hữu ích—dù đó là người cố vấn, cựu quản lý hay chỉ là ai đó đi trước một bước và hiểu rõ mục tiêu bạn đang hướng tới. Và khi ai đó nhận ra tiềm năng của bạn và sẵn sàng ủng hộ sự phát triển của bạn, điều đó có thể mở ra những cơ hội trong tương lai.
Dễ dàng bị cuốn vào những công việc hàng ngày, nhưng cũng quan trọng không kém là thỉnh thoảng dừng lại và tự hỏi: Điều này sẽ đưa tôi đi đâu? Mỗi vị trí công việc đều mang lại điều gì đó giá trị để mang theo, dù là kỹ năng mới, sự hiểu biết rõ ràng hơn về những gì quan trọng với bạn, hay thậm chí là bài học về những điều cần tránh trong tương lai.
Một cách để định hình sự phát triển của bạn là bắt đầu từ nơi bạn muốn đến. Thay vì cố gắng cải thiện mọi thứ cùng lúc, hãy xem xét những loại công việc hoặc vấn đề bạn muốn tập trung vào. Những người làm việc trong lĩnh vực đó thường có những kỹ năng và kinh nghiệm gì? Điều đó có thể hướng dẫn bạn ưu tiên những gì tiếp theo.
Việc thường xuyên tự đánh giá bản thân cũng rất hữu ích. Mục tiêu và sở thích của bạn sẽ tự nhiên thay đổi theo thời gian, và đó là điều tích cực. Tuy nhiên, khi bạn đang trong guồng quay của công việc, những thay đổi đó có thể dễ bị bỏ qua. Đáng để dành thời gian ít nhất một lần mỗi năm để tự hỏi mình:
Bạn không cần phải có câu trả lời chắc chắn cho tất cả các câu hỏi này. Mục tiêu đơn giản là nhận ra khi mọi thứ đã thay đổi, để bạn có thể điều chỉnh hướng đi trước khi lạc quá xa khỏi công việc mà bạn thực sự muốn làm.
Những người bạn kết nối trong suốt sự nghiệp của mình - đồng nghiệp, đối tác, người hướng dẫn, đồng nghiệp cùng cấp -có thể có ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển của bạn và năng lực cống hiến có ý nghĩa. Tuy nhiên, các mối quan hệ chuyên nghiệp vững chắc không tự nhiên hình thành. Chúng được xây dựng dần dần thông qua những tương tác nhỏ nhưng chân thành theo thời gian. Bằng cách tiếp cận phần này của sự nghiệp với sự chủ đích, bạn có thể mở ra cánh cửa cho những góc nhìn mới, cơ hội học hỏi và con đường mà bạn có thể không tự mình tìm thấy.
Đầu tư vào các mối quan hệ hàng ngày. Các mối quan hệ chuyên nghiệp bền chặt thường bắt đầu từ những tương tác nhỏ nhưng chu đáo. Hãy tìm kiếm những khoảnh khắc tự nhiên để kết nối, dù đó là việc hỏi thăm sau một cuộc trò chuyện, xin ý kiến đồng nghiệp về cách tiếp cận của họ, hay trao đổi thông tin liên quan đến công việc của họ. Những nỗ lực này giúp bạn xây dựng niềm tin và duy trì sự hiện diện mà không cần lý do đặc biệt để liên hệ.
Liên hệ trước khi bạn cần điều gì đó. Việc xây dựng mối quan hệ có ý nghĩa dễ dàng hơn khi không có yêu cầu cấp bách. Nếu công việc của ai đó gây ấn tượng với bạn, hãy dành thời gian để cho họ biết hay đặt một câu hỏi chân thành. Mọi người thường cởi mở hơn với những liên hệ chu đáo hơn bạn nghĩ, đặc biệt khi nó xuất phát từ sự tò mò thay vì một yêu cầu.
Giữ liên lạc một cách có chủ đích. Mối quan hệ không cần phải liên tục để có giá trị, nhưng chúng sẽ được củng cố nhờ việc duy trì định kỳ. Một tin nhắn ngắn để chia sẻ cập nhật, cảm ơn hay hỏi thăm có thể giúp giữ cửa mở cho hợp tác, hỗ trợ hoặc lời khuyên trong tương lai. Những mối quan hệ này cũng thường dẫn đến những lời giới thiệu mạnh mẽ sau này - điều này thường phát triển từ một mối quan hệ lâu dài chứ không phải từ những yêu cầu phút chót.
Khi bạn tiến xa hơn trong sự nghiệp, một câu hỏi thường xuất hiện: Bạn nên đào sâu vào một lĩnh vực hay giữ kỹ năng đang dạng và linh hoạt? Không có câu trả lời chung cho tất cả, nhưng sự lựa chọn này có thể định hình cả loại tác động bạn tạo ra và mức độ hài lòng trong công việc của bạn.
Chuyên viên (Specialists) đi sâu. Họ phát triển chuyên môn khó tìm thấy ở nơi khác – dù đó là trong nghiên cứu khoa học, truyền thông, chính sách hay lĩnh vực khác. Sức mạnh của họ đến từ việc giải quyết những vấn đề mà ít người khác có thể làm được. Điều này thường phù hợp với các vai trò yêu cầu kỹ năng kỹ thuật hay khoa học rất cụ thể, nơi việc nắm vững chi tiết là điều quan trọng.
Tổng quát viên (Generalists) có phạm vi kỹ năng và kiến thức rộng hơn. Họ thường học hỏi nhanh chóng và kết nối giữa các nhóm khác nhau. Họ thường phù hợp với các lĩnh vực thay đổi nhanh chóng như tổ chức mới hay ngành công nghiệp đang phát triển, nơi thách thức đa dạng và giải pháp đến từ việc kết hợp ý tưởng từ các lĩnh vực khác nhau.
Cả hai cách tiếp cận đều có thể dẫn đến sự nghiệp có ý nghĩa và mang lại sự hài lòng. Điều quan trọng nhất là tìm ra điều phù hợp với bạn và loại công việc bạn muốn làm. Nhiều người bắt đầu với tư cách là tổng quát viên, sau đó thu hẹp phạm vi tập trung khi tìm thấy điều gì đó thực sự phù hợp. Phong cách "T-shaped" (kiến thức rộng với kỹ năng chuyên sâu trong một vài lĩnh vực) cho phép bạn khám phá trước khi ổn định.
Nói cách khác, nếu bạn đang cân nhắc việc chuyên môn hóa, việc có cái nhìn rõ ràng về lĩnh vực mà bạn quan tâm là rất quan trọng. Hãy tìm hiểu về những kỹ năng cần thiết, xu hướng phát triển của lĩnh vực đó và các vị trí công việc hiện có. Như vậy, bạn không chỉ mù quáng theo đuổi mà còn đảm bảo rằng sự tập trung của mình phù hợp với cơ hội thực tế và hướng đi mà bản thân mong muốn.
Xây dựng một sự nghiệp có ý nghĩa đòi hỏi thời gian và hiếm khi diễn ra theo một lộ trình thẳng tắp. Điều gì có vẻ phù hợp với bạn hôm nay có thể thay đổi sau khi bạn tích lũy kinh nghiệm, đối mặt với những thách thức mới hay hiểu rõ hơn về các vấn đề quan trọng đối với bản thân. Đấy là quá trình tự nhiên!
Điều quan trọng nhất là luôn nhìn nhận vị trí hiện tại của bạn một cách khách quan: Bạn đang học được gì? Nó có thể dẫn đến đâu? Giữ kết nối với hướng đi tổng thể mà bạn đang hướng tới có thể giúp bạn phát triển kỹ năng, nhận ra cơ hội mới và tiến gần hơn đến tác động mà bạn mong muốn tạo ra. Trong chương tiếp theo, chúng ta sẽ tóm tắt các điểm chính của hướng dẫn và cung cấp một số bước hành động cụ thể để tiến về phía trước.
Đạt được một vị trí có ảnh hưởng chỉ là bước khởi đầu – sự nghiệp của bạn là thứ bạn tiếp tục định hình khi bạn phát triển. Chương này khám phá cách tiếp tục học hỏi, xây dựng mối quan hệ có ý nghĩa và điều chỉnh con đường của bạn theo thời gian. Bạn sẽ học cách duy trì kết nối với mục tiêu của mình, phát triển kỹ năng mới và tìm cách gia tăng ảnh hưởng của mình trong suốt hành trình sự nghiệp.
Nếu bạn quan tâm đến việc tìm hiểu cách làm nhiều điều tốt hơn, đây là một số bước tiếp theo bạn có thể thực hiện.
