Chúng tôi đã đề cập đến nhiều nội dung trong hướng dẫn này, từ việc kết nối động lực cá nhân với những cơ hội phù hợp, đến lập kế hoạch các lựa chọn nghề nghiệp, tìm kiếm và giành được các vị trí giàu tác động vượt qua các trở ngại, v.v. Tinh thần cốt lõi xuyên suốt toàn bộ hướng dẫn này rất đơn giản: sự nghiệp của bạn có thể mang lại lợi ích cho cả bản thân bạn và cho xã hội.
Điều đó không có nghĩa là bạn phải đi theo một con đường duy nhất đã được vạch sẵn hay bó hẹp mình trong một vài lựa chọn công việc. Thay vào đó, đó là việc bạn sống có chủ đích và khôn ngoan với thời gian và năng lượng của mình. Không phải mọi nỗ lực đều tạo ra tác động như nhau. Có những vấn đề cấp bách hơn, có những cách tiếp cận hiệu quả hơn, và có những vai trò đơn giản là "ăn khớp" hơn với những kỹ năng và động lực riêng của bạn.
Một sự nghiệp có tác động thực sự bắt đầu từ nơi động lực của bạn gặp gỡ những cơ hội có ý nghĩa. Khi bạn có ý tưởng về giao điểm này đối với bản thân, bạn có thể phát triển điều mà chúng tôi gọi là "giả thuyết sự nghiệp" ( “career hypothesis”) - một ý tưởng sơ bộ nhưng có chủ đích về nơi kỹ năng, giá trị và sở thích của bạn có thể kết hợp để tạo ra sự khác biệt. Có thể điều đó có nghĩa là sử dụng kỹ năng giao tiếp của bạn để nâng cao nhận thức về một vấn đề bạn quan tâm, hay áp dụng năng lực phân tích của bạn để giúp một tổ chức đưa ra quyết định thông minh hơn. Dù dưới hình thức nào, giả thuyết của bạn là điều bạn phát triển và hoàn thiện khi bạn hiểu rõ hơn về bản thân và thế giới.
Với một định hướng rõ ràng hơn, bạn sẽ ở một vị thế tốt hơn để tìm kiếm những vai trò ăn khớp với mục tiêu của mình và tận dụng tối đa những cơ hội trước mắt. Bạn không còn nộp đơn một cách hú họa hay chỉ ngồi chờ một điều gì đó "có vẻ đúng". Bạn đang đi những nước đi có chủ đích, xây dựng những kỹ năng cần thiết, và luôn rộng mở để đón nhận những thông tin mới. Đó chính là ý nghĩa của một cách tiếp cận chiến lược: không phải là vẽ ra trước mọi bước đi, mà là đưa ra những lựa chọn sẽ cộng hưởng theo thời gian và liên tục đưa bạn đến gần hơn với những tác động sâu sắc hơn.
Nếu bạn áp dụng những ý tưởng cốt lõi này, bạn sẽ có được một thứ mà rất nhiều người đi hết cả sự nghiệp vẫn không tìm thấy: đó là sự thấu hiểu về mục đích công việc của mình và tác động mà bạn muốn tạo ra.
Vậy, câu hỏi tiếp theo là, làm thế nào để bắt đầu và xây dựng một sự nghiệp ý nghĩa cho riêng mình?
Bạn không cần phải thay đổi hoàn toàn sự nghiệp của mình ngay lập tức, nhưng bạn có thể bắt đầu thực hiện một số việc ngay hôm nay để tiến gần hơn đến hướng đi mà bạn mong muốn.
Nếu bạn chưa ghi chép bất kỳ giả thuyết nào về sự nghiệp của mình, đây là thời điểm thích hợp để bắt đầu, dù đó là một ý tưởng rõ ràng hay một vài khả năng bạn muốn khám phá. Hãy dành ít nhất một giờ trong lịch trình của bạn và sử dụng thời gian này để suy ngẫm về những câu hỏi sau:
Giống như một nhà khoa học cập nhật lý thuyết của mình với dữ liệu mới, bạn có thể kiểm tra và hoàn thiện các giả thuyết nghề nghiệp của mình khi có được những hiểu biết và trải nghiệm mới. Bạn không cần phải thay đổi hoàn toàn con đường của mình mỗi vài tháng, nhưng việc kiểm tra định kỳ có thể giúp bạn duy trì sự tập trung vào những gì bạn đang học hỏi về điểm mạnh, giá trị và những vấn đề quan trọng nhất đối với bạn.
Để kiểm tra và hoàn thiện giả thuyết nghề nghiệp của mình, bạn cần xác định các bước tiếp theo cần thực hiện để kiểm tra giả thuyết đó, sau đó dành thời gian cho việc này. "Xác định" ở đây có thể bao gồm việc đi sâu vào các vấn đề bạn quan tâm, tìm hiểu về các lĩnh vực mới, hoặc nghiên cứu các loại vai trò và tổ chức khác nhau.
Ví dụ, dành một khoảng thời gian 2 giờ cố định trong tuần này để nghiên cứu 1–2 con đường sự nghiệp hay lĩnh vực trọng điểm (cause areas) mà thực sự lôi cuốn bạn.
Hãy cố gắng vượt ra ngoài những gì bạn đã biết để thấu hiểu về tầm vóc và tính cấp thiết của vấn đề, những chiến lược chính mà mọi người đang dùng để giải quyết chúng, và những bằng chứng đằng sau các cách tiếp cận đó. Khi đã có cái nhìn rõ ràng hơn, hãy tìm hiểu về 3–5 tổ chức hàng đầu hoạt động trong các lĩnh vực đó và khám phá các loại vai trò mà họ thường tuyển dụng.Hãy cân nhắc xem các kỹ năng của bạn có thể tạo ra đòn bẩy (leverage) gì trong các tổ chức này, ngay cả ở những vai trò không phải là lựa chọn hiển nhiên nhất.
Quá trình tìm hiểu này sẽ giúp bạn làm sắc bén thêm "vế tác động" trong giả định sự nghiệp của mình, giúp bạn nhận ra đâu là nơi có thể tạo ra những cống hiến ý nghĩa và thế mạnh riêng của bạn có thể ăn khớp với những cơ hội đó ra sao.
Hãy xác định 1–2 kỹ năng hoặc lĩnh vực chuyên môn có thể nâng cao đáng kể triển vọng nghề nghiệp và khả năng đóng góp hiệu quả của bạn. Không phải mọi kỹ năng đều có giá trị như nhau trong mọi hoàn cảnh, do đó, việc lựa chọn kỹ năng để học tập một cách chiến lược là rất quan trọng.
Để biến điều này thành hành động cụ thể, hãy xác định một kỹ năng có sức bật lớn (high-leverage skill). Đây là một kỹ năng hay chuyên môn cụ thể mà nếu bạn có được hoặc cải thiện đáng kể, nó sẽ tạo ra đòn bẩy lớn nhất hay mở ra nhiều cánh cửa nhất cho giả định sự nghiệp của bạn. Hãy tìm hiểu xem những người xuất sắc nhất trong lĩnh vực bạn nhắm đến thường trội về mặt nào. Sau đó, hãy dành ra 1-2 tiếng trong tuần này để tìm một nguồn tài liệu chất lượng (một khóa học online, một cuốn sách chuyên ngành, hay một đề cương dự án) để bắt đầu trau dồi kỹ năng đó.
Đối với các lĩnh vực mà portfolio là yếu tố quan trọng (như thiết kế, truyền thông hoặc lập trình), tham gia các dự án bên lề là cách tuyệt vời để vừa rèn luyện và phát triển trong các lĩnh vực bạn muốn phát triển, vừa có thể trình bày công việc của mình công khai. Một portfolio mạnh mẽ có thể cải thiện đáng kể cơ hội được chú ý và tuyển dụng của bạn.
Trong một số trường hợp, như khi bạn đang ở giai đoạn đầu của sự nghiệp, việc có ít nhất một ví dụ xuất sắc chứng minh bạn có thể "hoàn thành công việc" có thể tạo ra sự khác biệt giữa việc được tuyển dụng hay không. Đối với các lĩnh vực mà portfolio không phổ biến, hãy xác định những kỹ năng (như quản lý dự án, phân tích dữ liệu hoặc lãnh đạo) sẽ hữu ích nhất cho các vị trí bạn quan tâm. Sau đó, xem xét các cách để phát triển và thể hiện những kỹ năng này, thông qua các hoạt động như tình nguyện hoặc chứng chỉ.
Nếu bạn nhận ra có một khoảng trống kỹ năng lớn mà sẽ cần thời gian để lấp đầy, điều đó cũng không sao cả! Bạn có thể quyết định tập trung vào một vai trò giúp bạn xây dựng vốn sự nghiệp hiện tại, và sau đó chuyển sang làm công việc có tác động trực tiếp hơn.
Sự nghiệp của chúng ta được định hình bởi cả những người xung quanh lẫn các kế hoạch mà chúng ta lập ra. Nhờ những cuộc trò chuyện phù hợp, bạn có thể thay đổi cách suy nghĩ, khám phá những con đường mới hoặc nhận ra điểm mạnh của mình rõ ràng hơn. Có một cách đơn giản để bắt đầu: cố gắng kết nối với một người nào đó trong tuần này. Đó có thể là người mà bạn ngưỡng mộ công việc của họ, người đang làm việc trong lĩnh vực liên quan đến giả thuyết nghề nghiệp của bạn, hay người có tầm nhìn mà bạn đánh giá cao. Hãy liên hệ với một tin nhắn ngắn gọn và chân thành—có thể là một câu hỏi hay lời mời trò chuyện nhanh.
Đồng thời, bạn có thể tham gia vào một cộng đồng có liên quan bằng cách đọc nội dung của họ, đăng ký tham gia sự kiện hay đăng bài trên diễn đàn của họ. Để tìm các cộng đồng phù hợp, bạn có thể tìm kiếm nhanh với từ khóa “[lĩnh vực của bạn] + cộng đồng”, tham khảo các cộng đồng rộng lớn như Effective Altruism và School for Moral Ambition (bao quát nhiều chủ đề), hoặc xem qua các hồ sơ nghề nghiệp và lĩnh vực hoạt động của chúng tôi (chứa các cộng đồng chuyên ngành được chuyên gia khuyến nghị).
Bên cạnh việc xây dựng các mối quan hệ mới, hãy tiếp tục duy trì các mối quan hệ hiện có. Giữ liên lạc với các mentor, đồng nghiệp và đối tác quan tâm đến các vấn đề bạn đang nghiên cứu. Hãy tìm cách mang lại giá trị trước khi yêu cầu sự giúp đỡ, như chia sẻ tài nguyên hữu ích, giới thiệu cơ hội hay đơn giản là đặt ra những câu hỏi thấu đáo. Dần dần, nỗ lực xây dựng một nhóm nhỏ gồm những người bạn tin tưởng để nhận phản hồi chân thành khi sự nghiệp của bạn phát triển.
Nếu bạn đã sẵn sàng bắt đầu ứng tuyển, đây là thời điểm lý tưởng để liên kết giả thuyết nghề nghiệp của bạn với các cơ hội thực tế. Hãy tham khảo bảng việc làm của chúng tôi và cố gắng xác định năm vị trí công việc hay vị trí tình nguyện cụ thể mà phù hợp với định hướng của bạn. Những lựa chọn này không cần phải hoàn hảo hay là lựa chọn cuối cùng. Thay vào đó, hãy xem chúng như những hướng đi tiềm năng để kiểm chứng giả thuyết của bạn, phát triển kỹ năng liên quan hay xích lại gần hơn với lĩnh vực bạn tâm huyết.
Khi xem xét các vị trí, hãy chú ý đến những gì khơi gợi cho bạn sự quan tâm hay tò mò. Nhận trách nhiệm nào khiến bạn cảm thấy hứng khởi? Bạn muốn giúp giải quyết loại vấn đề nào? Ghi chép phản ứng của bạn có thể hữu ích chẳng kém việc theo dõi chính các vị trí đó.
Quan trọng nhất, nếu bất kỳ vị trí nào trong số này có vẻ phù hợp dựa trên những gì bạn đã học được cho đến nay, hãy ứng tuyển! Nếu bạn được nhận vào vị trí đó, đó sẽ là điều tuyệt vời, và ngay cả khi không, bạn vẫn sẽ thu được những hiểu biết quý giá để cập nhật giả thuyết nghề nghiệp của mình.
Các lựa chọn chúng ta đã đề cập ở trên là khá toàn diện, nhưng không phải là tất cả. Có rất nhiều việc khác bạn có thể làm để giúp bản thân xây dựng một sự nghiệp có ảnh hưởng hơn, như:
Dù bạn chọn gì, điều quan trọng là chọn một vài điều phù hợp nhất với tình hình hiện tại của bạn. Điều quan trọng nhất là tiếp tục tiến về phía trước một cách có chủ đích, ngay cả khi chỉ là những bước nhỏ, thay vì chờ đợi thời điểm hoàn hảo.
Tạo ra sự khác biệt trong sự nghiệp của bạn đòi hỏi những bước đi có chủ đích, tích lũy theo thời gian. Có những giai đoạn dành cho việc khám phá, những giai đoạn khác dành cho việc xây dựng hoặc củng cố. Bạn sẽ thích nghi, hoàn thiện và đôi khi lùi lại. Đấy đều là một phần của quá trình!
Thế nhưng, nếu bạn luôn quay trở lại với những ý tưởng cốt lõi—tập trung vào những điều quan trọng, phấn đấu hướng tới điều phù hợp, và xem sự nghiệp như một hành trình dài hạn—bạn sẽ trên con đường tạo dựng một sự nghiệp không chỉ mang lại cảm giác ý nghĩa, mà thực sự có ý nghĩa. Và đó là một mục tiêu hiếm có và đáng giá để hướng tới.
Bạn đã tìm hiểu cách đồng bộ hóa động lực của mình với tác động, tìm kiếm và đảm nhận các vị trí công việc, cũng như phát triển theo thời gian — giờ là lúc đưa tất cả vào hành động. Chương này giúp bạn chuyển từ suy ngẫm sang các bước cụ thể: hoàn thiện các giả thuyết nghề nghiệp, phát triển kỹ năng, kết nối với người khác và xác định các cơ hội thực tế. Bạn sẽ học cách thực hiện các bước có chủ đích để tạo đà hướng tới một sự nghiệp vừa ý nghĩa vừa có tác động tích cực.
Nếu bạn quan tâm đến việc tìm hiểu cách làm nhiều điều tốt hơn, đây là một số bước tiếp theo bạn có thể thực hiện.
