Vốn nghề nghiệp dùng để chỉ những kỹ năng, bằng cấp, mối quan hệ hoặc tiết kiệm mà bạn tích lũy được, giúp ích cho sự nghiệp của bạn trong tương lai. Đây là một yếu tố quan trọng trong việc định hướng sự nghiệp lâu dài, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của sự nghiệp.
Rõ ràng là việc theo học đại học hay tích lũy kinh nghiệm chuyên môn có thể giúp chúng ta đạt được mục tiêu nghề nghiệp cá nhân, song mọi người thường không nghĩ đến tác dụng của những điều này trong việc tối ưu hóa tầm ảnh hưởng xã hội. Ngược lại, những người muốn làm điều thiện thường vội vàng hành động để tạo ra tác động ngay trước mắt mà không tính đến mức độ mà chuyên môn, kinh nghiệm, ảnh hưởng và nguồn lực có thể gia tăng giá trị mà họ có thể mang lại cho các tổ chức và mục tiêu mà họ tin tưởng.
Trong một số trường hợp, việc nhảy vào một nghề nghiệp có tác động trực tiếp ngay từ sớm là hợp lý. Nhưng trong những giai đoạn đầu của sự nghiệp, việc tập trung vào việc tích lũy kinh nghiệm và kỹ năng để tăng cường tầm ảnh hưởng trong tương lai thường hợp lý hơn. Bởi vì cách tiếp cận này có thể làm giảm tác động ngay lập tức, việc ưu tiên phát triển vốn nghề nghiệp ngay bây giờ hay không phụ thuộc vào hoàn cảnh cá nhân của bạn. Bài viết dưới đây sẽ phân tích bốn thành phần chính.
Đây là những khả năng cụ thể mà bạn sở hữu, chẳng hạn như kiến thức về ngôn ngữ lập trình, kinh nghiệm trong quản lý dự án hoặc thành thạo marketing analytics. Việc tích lũy và phát triển bộ kỹ năng của bạn có thể có ảnh hưởng lớn đến vị trí công việc bạn có thể đảm nhận và mức độ hiệu quả trong việc thực hiện chúng.
Chứng chỉ
Đây có thể là bất kỳ bằng chứng nào có thể xác minh từ bên ngoài đối với việc đào tạo, năng lực hoặc thành tích của bạn. Điều này có thể bao gồm chứng chỉ văn bằng học thuật, các chức vụ trước đây (đặc biệt là tại các công ty uy tín), giải thưởng, các dự án cụ thể mà bạn có thể trình bày, v.v. Chứng chỉ của bạn thường có thể mở ra nhiều cơ hội, thậm chí còn hơn cả những kỹ năng trực tiếp mà chúng được dùng để chứng minh.
Đây là các loại mối quan hệ cá nhân mà bạn phát triển và duy trì, trong hoặc ngoài môi trường chuyên nghiệp. Mạng lưới quan hệ của bạn có thể ảnh hưởng lớn đến việc bạn nghe nói về các công việc, được đề cử cho các vị trí, và khả năng ảnh hưởng của bạn trong nhiều vị trí.
Tiết kiệm tiền có nhiều lý do quan trọng về mặt cá nhân, nhưng số tiền tiết kiệm này cũng có thể cho phép bạn theo đuổi các con đường sự nghiệp mà bạn không thể làm được nếu không có nó—đặc biệt là những con đường liên quan đến ít bù đắp tài chính hoặc rủi ro tài chính cao như học cao học kéo dài, khởi nghiệp hoặc làm việc trong lĩnh vực phi lợi nhuận.
Có một số lý do khiến vốn nghề nghiệp đặc biệt quan trọng trong giai đoạn đầu của sự nghiệp:
Tăng năng suất lâu dài: Bạn có thể sẽ còn hàng chục năm để làm việc, vì vậy bất kỳ sự cải thiện nào về kỹ năng hoặc nguồn lực của bạn sẽ mang lại lợi ích trong nhiều năm. Hầu hết mọi người đạt đỉnh cao năng suất vào giữa sự nghiệp, vì vậy đầu tư vào vốn nghề nghiệp sớm có thể giúp bạn đạt được nhiều thành tựu hơn trong những năm có tầm ảnh hưởng lớn.
Sự đánh đổi nhỏ trong giai đoạn đầu sự nghiệp: Hầu hết mọi người bắt đầu sự nghiệp với ít kỹ năng chuyên môn hoặc sức ảnh hưởng, nghĩa là tác động trực tiếp mà bạn có thể bỏ lỡ trong giai đoạn đầu thường nhỏ so với những đóng góp lớn hơn mà bạn có thể thực hiện sau này khi đã có kinh nghiệm.
Nếu bạn dự định bước vào một lĩnh vực cạnh tranh, chuyên sâu hoặc phức tạp (ví dụ như nghiên cứu hay học thuật), có thể bạn sẽ cần xây dựng vốn nghề nghiệp chuyên sâu. Điều này có thể bao gồm việc đầu tư vào việc đạt được các chứng chỉ chuyên môn hoặc tích lũy kiến thức chuyên sâu thông qua nhiều năm học tập. Mặt trái của việc xây dựng vốn nghề nghiệp chuyên sâu là sau này có thể khó khăn trong việc thay đổi nghề nghiệp hoặc lĩnh vực hoạt động.
Nếu bạn chưa xác định được hướng đi hoặc con đường sự nghiệp mình muốn theo đuổi, việc tích lũy vốn nghề nghiệp có thể chuyển đổi sẽ rất hữu ích. Đây có thể là những kỹ năng hoặc kinh nghiệm có thể áp dụng cho nhiều lĩnh vực và cơ hội khác nhau – như kỹ năng quản lý, giao tiếp giữa các cá nhân, quản lý dự án, vận hành, kết nối với những người thành công, v.v.
Không phải tất cả vốn nghề nghiệp đều hữu ích hay đáng để đầu tư thời gian. Đảm nhận một vị trí đòi hỏi bạn phải đầu tư đáng kể vào việc phát triển kỹ năng hoặc chi trả cho việc học tập của bản thân có thể mang lại lợi ích lâu dài, song điều này không được đảm bảo. Thêm vào đó, việc tích lũy kinh nghiệm hoặc vốn nghề nghiệp mà không có chiến lược có thể khiến bạn chấp nhận một con đường ít tầm ảnh hưởng hơn. Hãy đảm bảo rằng bạn nghiên cứu kỹ lưỡng (ví dụ: sử dụng hồ sơ nghề nghiệp của chúng tôi) và nghĩ thực tế về cách vốn nghề nghiệp bạn đang tích lũy sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển nghề nghiệp lâu dài của bạn.
Bạn có thể cố gắng lập chiến lược và lên kế hoạch cho con đường sự nghiệp tốt nhất có thể, nhưng đôi khi, một chút sự không chắc chắn và may mắn có thể mang lại cho bạn một bộ kỹ năng vô cùng giá trị hoặc kiến thức đặc biệt.
Chẳng hạn, có thể bạn sẽ gặp phải điều gì đó không hẳn là có tầm ảnh hưởng lớn nhưng lại mang lại trải nghiệm độc đáo và khác thường, điều này có thể trở thành một lợi thế. Đấy có thể là việc dành một khoảng thời gian dài sống trong một nền văn hóa khác, hoặc làm việc với một nhân vật nổi tiếng. Dù chưa rõ chính xác những trải nghiệm này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến công việc tiếp theo của bạn, nhưng những trải nghiệm hiếm có như vậy có thể mang lại cho bạn những hiểu biết sâu sắc hơn, có thể hữu ích trong nhiều lĩnh vực.
Khi xem xét cách xây dựng vốn nghề nghiệp, điều quan trọng là phải cân nhắc tính linh hoạt của nó. Một số loại vốn nghề nghiệp có thể có giá trị trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Ví dụ:
Nếu bạn vẫn còn băn khoăn về hướng đi mà bạn muốn theo đuổi trong sự nghiệp hoặc những lĩnh vực mà bạn muốn đóng góp, tập trung vào vốn nghề nghiệp linh hoạt có thể là một lựa chọn an toàn hơn. Nhưng nếu bạn đã tự tin vào con đường mình đã chọn, đầu tư vào kỹ năng chuyên môn và kinh nghiệm có thể mang lại cho bạn lợi thế đáng kể trong lĩnh vực đó.
Nếu bạn dành nhiều thời gian để xây dựng vốn nghề nghiệp trong một lĩnh vực hay công việc không trực tiếp giúp đỡ người khác (với mục đích tạo ra tầm ảnh hưởng tích cực sau này), điều quan trọng là phải tìm cách cam kết với giá trị của mình và duy trì động lực. Thật dễ dàng để để cho giá trị của chúng ta bị biến thiên theo thời gian, nhất là khi bị mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn của sự nghiệp.
Để giảm thiểu những rủi ro này, bạn có thể tham gia hoạt động tình nguyện cho một mục tiêu mà bạn cho là quan trọng, gia nhập một cộng đồng tập trung vào việc giúp đỡ người khác, hay thường xuyên gắn bó với kế hoạch sử dụng chuyên môn của mình để hỗ trợ người khác.
Tổng thể, vốn nghề nghiệp là một phần thiết yếu của kế hoạch sự nghiệp dài hạn, đặc biệt nếu bạn mong muốn tạo ra tầm ảnh hưởng đáng kể. Việc bạn có nên ưu tiên xây dựng nó ngay bây giờ hay không phụ thuộc vào tình hình hiện tại của bạn, nhưng càng sớm bắt đầu đầu tư vào kỹ năng, chứng chỉ, mối quan hệ và tiền tiết kiệm, bạn càng có thể đóng góp nhiều hơn vào việc giải quyết những vấn đề quan trọng sau này.
